12/10/23

JUST CITE IT

Digging deeper into the recently released (Oct. 4, 2023) Stanford/Elsevier 100,000 top 2% scientists database can be fun. The selection is based on the top 100,000 scientists by c-score (with and without self-citations) or a percentile rank of 2% or above in their sub-field. The database actually contains entries for more than 200,000 people). See HERE.

I was happy to see myself again included in the database, together with other illustrious colleagues. My own primary sub-field is Logistics & Transportation (L&T), and I am globally ranked No. 37 for this sub-field on a career basis, and No. 25 on a single year (2022) basis. This is a marginal improvement vs previous years, and perhaps a surprise, given that (at least on paper) I have been working part time for about 2 years now. I am sure that this will deteriorate at some point, given my impending retirement from academia at the end of 2023, ie in about 2.5 months from now (stay tuned). 

Some additional information:

The number of scientists of 5 or more citations rose to 9,617,763 in 2022. Of those, 26,803 people have L&T as their primary sub-field. Of the 26,803, the number of L&T scientists in the database (excel) that one can download is 562, and those in the top 100,000 are 141.

Dividing 37 by 26,803 yields 0.00138, meaning that on a career basis I am in the top 0.14% of my primary sub-field. The number was 0.16% a couple of years ago, so I am more or less where I was then.

And now some additional numbers, which I produced by looking at the L&T subset of the excel that I downloaded (population: 562 people).

Scientists are ranked by the c-index, which is a composite index based on as many as 40 different citation data for each scientist.

For the 562 L&T scientists in the database:

  1. The maximum c-index is 4.51, and the minimum is 2.75. Mine is 3.8, and I am at the No. 37 position according to this criterion.
  2. The maximum number of published papers by an L&T scientist is 693, and the minimum is just 17. I have 167 papers, and I am No. 120 according to this criterion.
  3. On a per year basis, the maximum number of papers per year is 26.5, and the minimum is just 0.5. My own number is 3.7 papers per year on the average (from 1978 to 2022) and I am No. 290 according to this criterion. Incidentally I know that this number is by no means constant, and that for me it is higher in recent years than it was in the past.
  4. The self-citation factor (percent of one's citations coming from other papers authored or co-authored by the same person) ranges from 45% to 0.08%. My own number is 9.1%, and I am No. 334 according to this criterion (No. 1 is the 45%).
  5. The ratio of the number of sole author papers divided by the number of total papers ranges from 91% to zero. It is zero because there are several people in the database who have not written a paper by themselves. My own ratio is 24%, and I am No. 84 according to this criterion.
  6. The ratio of the number of sole or first author papers divided by the number of total papers ranges from 100% to 2%. There is in fact one author whose name is first (either alone or with others) in all of his/her papers! My own ratio is 33% and I am No. 190 according to this criterion.
  7. The ratio of the number of citations of sole author papers divided by the total number of citations (excluding self citations) ranges from 98% to zero. Mine is 33% and I am No. 84 according to this criterion. Note that 33% is higher than the 24% shown in No. 5 above.
  8. The ratio of the number of citations of sole or first author papers divided by the total number of citations (excluding self citations) ranges from 100% to 1%. Mine is 44% and I am No. 150 according to this criterion.
  9. The wide ranges of the above numbers attest to the wide differences in the bibliometric profiles of the population of the L&T subset.
  10. I did not have the time to produce the full range of higher order statistics, or investigate the secondary subfields, like I did a few years ago, see HERE.

    What's the importance of all this? I have no idea.


TABLE OF CONTENTS OF CITATIONS BLOGS HERE

PS I posted a subset of the above on FB and LinkedIn, both with the link to the Stanford article. The FB post was removed by FB a few hours afterwards, for allegedly violating FB rules on cybersecurity. Weird. The LinkedIn post was not removed.








29/7/21

PSEXIT FAQs

Below are some FAQs related to Psexit, in random order:

Which has been your favorite research project?

At MIT, a project developing graphics software for mathematical programming courses, in the context of project Athena. It died a natural death after I left MIT.

At NTUA, the 3 EU projects that I coordinated:

Concerted action on short sea shipping

EU MOP project

FP7 project SuperGreen 

At DTU, project MBM SUSHI.

Which has been your favorite paper?

Psaraftis, H.N., “On the Practical Importance of Asymptotic Optimality in Certain Heuristic Algorithms,” Networks 14, No.4 587-596, 1984.

This paper did not get a lot of citations, but it has been my favorite. It was not funded by any project.

Which has been the best moment in your career?

Receiving tenure at MIT, one of the top universities in the world. That happened in 1985, six years after I started as Assistant Professor. Four years afterwards, I quit MIT to return to Greece.

Which has been the worst moment in your career?

Some cases in the port of Piraeus (1996-2002), in which I felt like been run over by a truck full of stones. Still, I managed to survive, and do something positive there.

What has been the most gratifying moment?

Not sure. There have been many, at MIT, at NTUA, and at DTU. Also the Piraeus stint was gratifying in retrospect, even though I would never want to do it again.

What will you mostly miss upon retirement?

Not sure, remains to be seen. 

What will you not miss?

The hectic pace of academic life including lots of business travel and particularly the pressing need to write research proposals.

Anything else we should know?

I am a big rail fan (since I was a chid). Maybe I went into the wrong profession. 

Any more questions not covered in the FAQ set?

Send me an email at hnpsar@gmail.com and I will try to answer.


LINK TO ORCID

LINK TO WEB OF SCIENCE

LINK TO PUBLONS

LINK TO DTU ORBIT

LINK TO GOOGLE SCHOLAR

LINK TO SCOPUS

4/7/15

THE PARTY IS OVER

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΠΟΥ ΕΙΧΑ ΚΡΑΤΗΣΕΙ ΤΟ 1985 ΚΑΙ ΤΟ 1986 ΟΤΑΝ ΗΡΘΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΓΙΑ 1 ΕΤΟΣ (ΤΟΤΕ ΕΜΕΝΑ ΑΚΟΜΗ ΣΤΗ ΒΟΣΤΩΝΗ)


Τόν Οκτώβρη τού 1985, δηλαδή τέσσερεις μήνες μετά τή νίκη της στίς
εκλογές, η κυβέρνηση τού ΠΑΣΟΚ ανακοίνωσε μία "δέσμη" (sic) μέτρων γιά
τή σταθεροποίηση τής οικονομίας. Είχε προηγηθεί (αμέσως μετά τίς
εκλογές) κυβερνητικός ανασχηματισμός, ο οποίος είχε καθαιρέσει τόν
πρώην "τσάρο" τής οικονομίας Αρσένη καί τόν είχε αντικαταστήσει μέ τόν
Σημίτη. Πολλά γράφτηκαν γιά τήν αλλαγή αυτή, αλλά φαίνεται ότι ο
Παπανδρέου ήθελε κάποιον σάν τό Σημίτη (έμπιστο τού κόμματος) γιά νά
επιβάλει μέ επιτυχία τά "σκληρά" μέτρα γιά τή σταθεροποίηση τής
οικονομίας. Τό ότι τέτοια μέτρα αργά ή γρήγορα έπρεπε νά ληφθούν ήταν
κοινό μυστικό. Η κατάσταση τής Ελληνικής οικονομίας δέν είχε καί πολλά
περιθώρια γιά περαιτέρω καθυστέρηση. Τεράστια ελλείμματα στό εμπορικό
ισοζύγιο (οι εξαγωγές συνέχεια μίκραιναν καί οι εισαγωγές μεγάλωναν)
καί στόν κρατικό ισολογισμό, συνεχής διολίσθηση τής δραχμής έναντι
όλων σχεδόν τών νομισμάτων, χαμηλή παραγωγικότητα, κ.λ.π., κ.λ.π.

'Ηταν σαφές σέ όλους ότι άν η κατάσταση αυτή συνεχιζόταν, η Ελλάδα θά
αναγκαζόταν αργά ή γρήγορα νά προσφύγει στό Διεθνές Νομισματικό
Ταμείο, τό οποίο θά μάς έβαζε τά δύο πόδια σέ ένα παπούτσι. Γιά τό
ΠΑΣΟΚ μιά τέτοια προσφυγή στό Δ.Ν.Τ. (τό οποίο είχε ανέκαθεν
χαρακτηρίσει σάν σύλλογο τοκογλύφων ιμπεριαλιστών κ.λ.π.) θά 'ταν
ομολογουμένως μεγάλο ρεζιλίκι. Απ' τήν άλλη μεριά, ο μόνος τρόπος νά
καλυφθούν τά μεγάλα ελλείμματα ήταν ο δανεισμός από τό εξωτερικό
(μεγάλο μέρος τών δανείων καταναλώνεται μόνο καί μόνο στό νά
ξεπληρωθούν άλλα δάνεια, παλιότερα). 'Ομως ποιός θά μάς δάνειζε,
τέτοια χάλια πού είχε η οικονομία; 'Ηταν λοιπόν σαφές ότι κάποια μέτρα
έπρεπε νά ληφθούν, άν μή τι άλλο, γιά νά πεισθούν οι όποιοι δανειστές
ότι κάτι γίνεται γιά νά βάλουμε κάποια τάξη στό σπίτι μας. 'Ετσι (ή
κάπως έτσι) ανακοινώθηκε η σειρά μέτρων τού Οκτωβρίου. Υποτίμηση τής
δραχμής κατά 15%, δραστικός περιορισμός τής ΑΤΑ, προκαταβολές μέχρι
80% γιά ορισμένα είδη εισαγομένων προϊόντων, κ.λ.π. Δέν είναι σκοπός
μου νά κάνω λεπτομερή ανάλυση τών μέτρων αυτών (ούτε μπορώ άλλωστε).
Απλώς τά αναφέρω γιατί συνέπεσαν μέ τά διάφορα άλλα γεγονότα πού
ανέφερα στό προηγούμενο κεφάλαιο, καί, εν πολλοίς, επηρέασαν τή γενική
ατμόσφαιρα στήν Ελλάδα, όταν ήμουν εκεί.

Μπροστά στό δίλημμα τί οικονομικά μέτρα θά έπαιρνε, ο Παπανδρέου ήξερε
ότι έπρεπε νά περάσει από τή Σκύλα καί τή Χάρυβδη. Η Σκύλα θά τόν
έτρωγε (καί όλους μας άλλωστε) άν έπαιρνε πολύ ασθενή οικονομικά μέτρα
(οπότε η οικονομία θά πήγαινε εντελώς κατά διαβόλου καί στό τέλος θά
προσφεύγαμε στό Δ.Ν.Τ.). Απ' τήν άλλη μεριά (Χάρυβδη) άν έπαιρνε πολύ
σκληρά μέτρα, η οικονομία κάποτε θά 'φτιαχνε, αλλά θά τού στοίχιζε
άμεσα πολιτικά. Εγώ νομίζω ότι τό καλύτερο πού θά μπορούσε νά κάνει θά
'ταν νά πήγαινε προς τό μέρος τής Χάρυβδης, διότι η πρόσφατη νίκη του
στίς εκλογές τού είχε δώσει τή δυνατότητα νά κάνει ό,τι θέλει στή
Βουλή. Η χειρότερη δυνατή επιλογή θά 'ταν νά 'παιρνε ημίμετρα, πού
ούτε τήν οικονομία θά 'ταν δυνατό νά ανορθώσουν, ούτε περιθώρια γιά
πολιτική συναίνεση θά παρείχαν. Δυστυχώς, τά μέτρα πού ανακοινώθηκαν
ήταν πράγματι ημίμετρα. Καί τής κακομοίρας έγινε πολιτικώς, καί μιά
τρύπα στό νερό από οικονομικής πλευράς.

Από πολιτικής πλευράς, τά υπόλοιπα κόμματα εφρύαξαν. Η Ν.Δ. ερμήνευσε
τά μέτρα σάν ομολογία αποτυχίας τής προηγούμενης οικονομικής πολιτικής
τού ΠΑΣΟΚ (πολιτικής παροχών πρός τούς συνταξιούχους, αύξησης τών
χαμηλόμισθων αποδοχών, κοινωνικού τουρισμού κ.λ.π.), καί σάν κοροϊδία
τού κόσμου από τό ΠΑΣΟΚ (πού στήν προεκλογική περίοδο έλεγε ότι όλα
ήταν μέλι-γάλα καί αμέσως μετά από τίς εκλογές άρχισε τό τροπάρι τών
προβλημάτων τής οικονομίας). Η Ν.Δ. μάλιστα άρχισε νά βγαίνει στό
ΠΑΣΟΚ από τά αριστερά (μέ συλλαλητήρια, διαδηλώσεις, κ.λ.π.). Από τήν
άλλη μεριά, η Ν.Δ. ήξερε πολύ καλά ότι άν είχε κερδίσει τίς εκλογές,
θά 'πρεπε νά 'παιρνε η ίδια παρόμοια μέτρα, τά οποία θά 'χαν πολύ
λιγότερη πολιτική συναίνεση από ό,τι μέ τό ΠΑΣΟΚ στήν εξουσία.
Τό ΚΚΕ εφρύαξε ομοίως. Γιά τό ΚΚΕ, τό ΠΑΣΟΚ είχε (μέ τά μέτρα αυτά)
πετάξει τή μάσκα καί είχε φανεί καθαρά ότι η ιδεολογική διαφορά μεταξύ
ΠΑΣΟΚ καί Ν.Δ. ήταν καθαρά πλασματική. Οι κομμουνιστές θεώρησαν τή
συμπεριφορά τού ΠΑΣΟΚ από τό 1981 καί μετά, σάν μεγάλη προδοσία τών
σοσιαλιστικών ιδεωδών, καί τά μέτρα πού πάρθηκαν σάν βιασμό τής τάξης
τών εργαζομένων καί δουλική υποταγή στίς βουλές τού ξενοκίνητου
ιμπεριαλισμού (ΕΟΚ, ΝΑΤΟ, ΔΝΤ). Τό ΚΚΕ βέβαια ήξερε ότι οι δικές του
λύσεις (π.χ. "τήν κρίση νά τήν πληρώνουν τά μονοπώλια καί οι
πολυεθνικές") πόρρω απείχαν από τό νά έβγαζαν τήν οικονομία από τό
τέλμα.


ΣΗΜ. ΤΟΤΕ ΔΕΝ ΥΠΗΡΧΕ ΣΥΡΙΖΑ.ΥΠΗΡΧΕ ΤΟ ΚΚΕ Εσ με τον Λεωνιδα Κυρκο μοναδικο βουλευτη.

Ομολογώ ότι μού προκάλεσε μεγάλη απογοήτευση τό επίπεδο τού δημόσιου
διαλόγου γιά τά μέτρα. 'Εγιναν πολλές συζητήσεις στήν τηλεόραση ("Μέ
Ανοιχτά Χαρτιά"). Ο Σημίτης ήταν ομολογουμένως ο πιό σοβαρός από
όλους, καί η σεμνότητά του καί η σοβαρότητα μέ τήν οποία αντιμετώπισε
τό θέμα ήταν ευχάριστη έκπληξη. Τή μεγαλύτερη απογοήτευση μού
προκάλεσε η αντιμετώπιση τού όλου θέματος από τό ΚΚΕ. Τή στιγμή πού ο
ίδιος ο Γκορμπατσώφ αναγνώριζε ότι η αύξηση τής παραγωγικότητας είναι
ο μόνος τρόπος νά βγεί η οικονομία τής ΕΣΣΔ από τό τέλμα, καί τή
στιγμή πού στήν Κίνα κατάλαβαν ότι χωρίς ιδιωτική πρωτοβουλία δέν θά
'τρωγαν ποτέ άλλο φαϊ εκτός από ρύζι, είναι κάπως αστείο νά βγαίνει τό
ΚΚΕ καί νά εξυμνεί τήν εξαγορά τών Ναυπηγείων τού Σκαραμαγκά από τό
κράτος σάν "νίκη τών εργαζομένων" καί νά ξιφουλκεί γιά "νέους αγώνες
γιά λιγότερες ώρες εργασίας". Είναι δέ προσβλητικό γιά τή νοημοσύνη
τού κοινού ανθρώπου, ότι τή στιγμή πού οι αυτοκινητοβιομηχανίες τής
ΕΣΣΔ, τής Γιουγκοσλαβίας καί τής Πολωνίας φτιάχτηκαν σέ μεγάλο ποσοστό
από τή FIAT (η Γιουγκοσλαβία μάλιστα εξάγει τώρα τό YUGO καί στήν
Αμερική - καί τό YUGO είναι δικό τους design), τό ΚΚΕ επιμένει ότι
οποιαδήποτε σύμβαση μέ πολυεθνικές ισοδυναμεί μέ ύπουλο ξεπούλημα στήν
ξένη καί ντόπια πλουτοκρατία καί τά μονοπώλια.

Ξέφυγα (ως συνήθως) από τό κύριο θέμα, πού είναι τά οικονομικά μέτρα
τού Οκτωβρίου. 'Ελεγα λοιπόν ότι τά μέτρα αυτά ήταν ημίμετρα, καί ότι
ο Παπανδρέου ομολογουμένως έχασε μεγάλη ευκαιρία γιά νά βάλει τάξη
στήν οικονομία. 'Ενα χρόνο μετά από τά μέτρα, πολύ λίγη πρόοδος
σημειώθηκε στό ισοζύγιο πληρωμών (κι'αυτή οφείλεται αποκλειστικά
σχεδόν στήν εξαιρετικά καλή τύχη πού είχαμε καί πέσανε οι τιμές τού
πετρελαίου). Κάτι γίνεται με τίς εξαγωγές, αλλά λίγα πράματα. Τό
βασικό πρόβλημα, δηλαδή η βελτίωση τής παραγωγικότητας, εξακολουθεί νά
υπάρχει. Τά μέτρα τού Οκτώβρη 85 ήταν κατά τή γνώμη μου ό,τι μιά
ασπιρίνη σέ κάποιον πού πάσχει από καρκίνο. Τό νούμερο 15% (υποτίμηση)
ήταν προφανώς πολιτικός συμβιβασμός. Ο,τιδήποτε λιγώτερο θά
ισοδυναμούσε μέ τό μηδέν, καί ο,τιδήποτε περισσότερο θά 'ταν πλήγμα
γιά τήν υπόληψη τού εθνικού μας νομίσματος. Κατά τή γνώμη μου, καί
μετά τήν υποτίμηση, η δραχμή παραμένει υπερτιμημένη (αυτό συμβαίνει
εξ' ορισμού όταν τό ισοζύγιο πληρωμών εμφανίζει έλλειμμα). Καί τολμώ
νά διακινδυνέψω τήν πρόβλεψη ότι η δραχμή θά υποτιμηθεί εκ νέου, καί
μάλιστα αρκετά σύντομα (ημερομηνία πρόβλεψης Οκτώβρης 86).

'Αν ο περιορισμός τών εισαγωγών ήταν ένας από τούς στόχους τών μέτρων,
βραχυπρόθεσμα έγινε ακριβώς τό αντίθετο. Τό "σύνδρομο τής κατοχής"
κατέλαβε αιφνίδια τούς πάντες καί τά πάντα, καί η αγορά οργίασε.
'Ανθρωποι πλακώσανε μπουλουκηδόν στά σούπερ-μάρκετ γιά νά προλάβουνε
νά πάρουνε μέ τίς κάσες τό ουίσκυ. 'Ανθρωποι αγοράζανε δύο-δύο καί
τρείς-τρείς τίς τηλεοράσεις καί τά βίντεο. 'Oλα τά αυτοκίνητα
εξαφανίστηκαν από τίς βιτρίνες. Η πρώτη μου αντίδραση ήταν νά
αναρωτηθώ πού έβρισκε ο κόσμος τόσα λεφτά. Πάντα αναρωτιόμουνα πού
βρίσκει ο κόσμος τόσα λεφτά στήν Ελλάδα ώστε νά ζεί όπως ζεί. 'Αν ένα
βίντεο κάνει 150 μέ 200.000 δραχμές (στήν Αμερική κάνει 250 μέ 350
δολλάρια, δηλ 40.000 -55.000 δρχ.) καί τό φτηνότερο αυτοκίνητο 1
εκατομμύριο, πώς γίνεται νά 'χει όλος ο κόσμος βίντεο, καί τό 20%
τών αυτοκινήτων στήν Αθήνα νά 'ναι BMW; (τό
"μικρό" 316 τών 1600 CC έκανε περί τά 2,5 εκ. τό φθινόπωρο τού 85).
Προφανώς αυτό δέν γίνεται άν τό μόνο εισόδημα κάποιου είναι ο μισθός
του, είτε από τό δημόσιο, είτε από ιδιωτική εταιρεία. Επομένως;
'Αλλη εξήγηση είναι τό ότι πολύς κόσμος
έχει 2 ή 3 δουλειές (ένας παλιός μου φίλος από τή Βοστώνη "εργάζεται"
στό Υπουργείο Προεδρίας μέχρι τίς 2 μμ καί μετά δουλεύει στό
εστιατόριό του τό βράδυ). 'Αλλη εξήγηση τέλος είναι η παραοικονομία.

Πολλά έχουν λεχθεί γιά τό μέγεθος τής Ελληνικής Παραοικονομίας
(μερικοί τό τοποθετούν στό ίδιο επίπεδο μέ αυτό τής κανονικής
οικονομίας). Παραοικονομία είναι η οποιαδήποτε οικονομική
δραστηριότητα η οποία διαφεύγει τό σύστημα αγορανομικού ελέγχου,
φορολογίας, τιμών, δασμών, γενικά νόμων τού κράτους, καί τό προϊόν τής
οποίας γενικά δέν δηλώνεται στήν εφορία σάν εισόδημα. Ο υδραυλικός
π.χ. πού θά 'ρθει στό σπίτι νά φτιάξει τό καζανάκι ανήκει στήν
παραοικονομία. Μή δίνοντας απόδειξη γιά τά λεφτά πού παίρνει, ξεφεύγει
από τήν εφορία. 'Ενας γιατρός πού δέν δίνει απόδειξη (καί ποιός
δίνει!) ανήκει ομοίως στήν παραοικονομία. Μιά συντηρητική εκτίμηση τού
εισοδήματος ενός γιατρού πού ειδικεύεται στίς εκτρώσεις (πού είναι
παράνομες) είναι περί τά 2 εκατομμύρια δρχ. τό μήνα, αφορολόγητα. Ο
γιατρός αυτός μπορεί νά δηλώνει ετήσιο εισόδημα στήν εφορία 200.000
δρχ. Μά τότε, ποιοί πληρώνουν φόρους;

Φόρους πληρώνουν (από αυτούς πού δέν μπορούν νά μήν υποβάλουν
φορολογική δήλωση) όσοι δέν μπορούν νά υποβάλουν ανειλικρινή δήλωση,
δηλαδή οι μισθωτοί, συνταξιούχοι, κ.λ.π. Καί φυσικά, όσοι είτε από
τιμιότητα, είτε από φόβο, υποβάλλουν ειλικρινή δήλωση γιατί έτσι
πρέπει. Πάντως, τό ποσοστό αυτών πού πληρώνουν τούς φόρους πού
αναλογούν στό πραγματικό τους εισόδημα στήν Ελλάδα είναι πολύ χαημηλό.
Οι υπόλοιποι, είτε δέν υποβάλλουν καθόλου δήλωση (παράνομα ή όχι -
π.χ. αγρότες), είτε δηλώνουν πολύ λιγώτερα από όσα βγάζουν. Καί αυτό,
παρ' όλα τά μέτρα "πατάξης" τής φοροδιαφυγής, π.χ. "τεκμήρια"
εισοδήματος (άν έχεις αυτοκίνητο, κ.λ.π.).

Τό ΠΑΣΟΚ εισήγαγε ένα σύστημα σύμφωνα μέ τό οποίο η "αξία" ενός
ακινήτου υπολογίζεται μονοσήμαντα από διάφορους παράγοντες, όπως η
θέση, τό εμβαδόν, κ.λ.π. Τό σύστημα αυτό έχει τό πλεονέκτημα ότι
αφαιρεί τό παζάρεμα μεταξύ πολίτη καί εφοριακού, καί ίσως μ' αυτό τό
σκεπτικό υιοθετήθηκε. Τό μειονέκτημα βέβαια είναι ότι η αξία πού
προσδιορίζεται έτσι μπορεί νά μήν έχει καμμία σχέση μέ τήν πραγματική
αξία τού ακινήτου. Συμπερασματικά, καί παρ' όλο ότι δέν είμαι ειδικός
στά φορολογικά, από όσα (λίγα) είδα καί έζησα, νομίζω ότι τό
φορολογικό σύστημα στήν Ελλάδα είναι χαώδες, άδικο, καί καθρέφτης τής
γενικής κατάστασης τής χώρας.

Ο έντονος καταναλωτισμός καί η τάση γιά φιγούρα μού έκαναν πολύ μεγάλη
εντύπωση, γιατί νομίζω ότι καί τά 2 αυξήθηκαν σημαντικά στήν Ελλάδα τά
τελευταία χρόνια. Βέβαια, άν τά λεφτά σου δέν μπορείς νά τά επενδύσεις
κάπου, αναγκαστικά θά τά φάς. Η διαφορά μεταξύ Αμερικής καί Ελλάδας
όσον αφορά ευκαιρίες γιά επένδυση είναι σάν τή μέρα μέ τή νύχτα.
Χρηματιστήριο ουσιαστικά δέν υπάρχει. Οι μετοχές συνέχεια πέφτουν. Η
παραδοσιακή επένδυση στήν Ελλάδα (ακίνητα, οικόπεδα, πολυκατοικίες)
δέν αποδίδει πιά όσο άλλοτε (ίσως καί καθόλου). Τά πραγματικά επιτόκια
καταθέσεων (ονομαστικά μείον πληθωρισμός) είναι αρνητικά, άρα δέν
συμφέρει νά 'χεις τά λεφτά σου στήν Τράπεζα. Επομένως, άπαξ καί "μιά
ζωή τήν έχουμε", καί άπαξ καί δέν είναι σίγουρο ότι αύριο θάχουμε όσα
λεφτά έχουμε τώρα (μπορεί νά μήν έχουμε καί καθόλου), άς φροντίσουμε
τουλάχιστο νά τά φάμε τώρα. Αυτό τό "μιά ζωή τήν έχουμε" τό άκουσα
πολλές φορές. Μιά ζωή τήν έχουμε, νά μήν πάρουμε ένα BMW; Μιά ζωή τήν
έχουμε νά μήν πάρουμε ένα σινιέ πουκάμισο; ('Αν δέν έχεις σινιέ
πουκάμισο ή γραβάτα, τήν σήμερον ημέραν στήν Ελλάδα, δέν θεωρείσαι
άνθρωπος).

Ο καταναλωτισμός καλύπτει όλες τίς πτυχές τής κοινωνίας. Παρ' όλον ότι
οι τιμές τών ηλεκτρονικών ειδών είναι απλησίαστες, ένας νορμάλ
άνθρωπος πρέπει νά 'χει βίντεο (καί μάλιστα δύο). Τά καταστήματα
πώλησης καί ενοικίασης κασετών βίντεο (τά κοινώς λεγόμενα βίντεο
κλάμπ) είναι τόσα πολλά, όσα σχεδόν τά περίπτερα. Τό στερεοφωνικό
συστημα τού αυτοκινήτου σου πρέπει νά 'ναι επίσης "state-of-the-art".
Επίσης, τό αυτοκίνητό σου πρέπει νά 'χει αεροτομή (spoiler) στό
πόρτ-μπαγκάζ (ακόμα καί άν έχεις Citroen Visa). Αλλοιώς, δέν θεωρείσαι
άνθρωπος. Ειδικά μέ τά βίντεο, ό κόσμος έχει πάθει αμόκ. 'Οταν πέρναγα
τελωνείο στήν Πάτρα μέ τό αυτοκίνητο, μέ ρώτησε ο τελωνειακός δύο
φορές άν έφερνα βίντεο. Τό σινεμά σιγά-σιγά εκτοπίζεται από τή θέση
πού είχε, καί τή θέση του παίρνει τό βίντεο. Θεωρώ τόν εαυτό μου
τουλάχιστο περίεργο, μιά καί δέν έχω βίντεο ούτε στήν Ελλάδα, ούτε
στήν Αμερική.

Μιά άλλη πτυχή τού καταναλωτισμού είναι τό φαί. Ο αριθμός τών
εστιατορίων στήν Αθήνα είναι τεράστιος. Τό ίδιο καί η ποικιλία. Ο
κόσμος τρώει μετά μανίας. Σούπερ-μάρκετ σάν τού Βασιλόπουλου έχουν
"καί τού πουλιού τό γάλα". 'Ολα αυτά είναι πράγματι πολύ ευχάριστα,
γιατί μόλις μερικές δεκάδες χρόνια πρίν, πολύς κόσμος στήν Ελλάδα
πεινούσε. Τώρα όχι μόνο δέν πεινάει, αλλά τρώει καλά.

Κοντά στό φαί, πάει καί η διασκέδαση. Εκτός από τά παραδοσιακά
μπουζουξίδικα (σκυλάδικα καί μή), τίς μπουάτ, ντισκοτέκ κ.λ.π., τά
τελευταία χρόνια εμφανίστηκαν καί άλλα φρούτα, όπως pubs, piano bars,
καί τά τοιαύτα. Ο πολιτισμός έφτασε καί στήν Ελλάδα. Πήγα μερικές
φορές σέ διάφορες ντισκοτέκ, καί παρ' όλον ότι (προς Θεού), δέν είμαι
ειδικός, μπορώ νά πώ ότι από πλευράς ντισκοτέκ, η Ελλάδα σκίζει. Στήν
Αθήνα υπάρχουν καλύτερες ντισκοτέκ από ότι στή Βοστώνη. Πήγα ως καί
στό περιβόητο "9+9" όπου πηγαίνει όλη η αφρόκρεμα τής Αθηναϊκής
νεολαίας. Ο μπράβος στήν πόρτα δέν ήθελε νά μάς μπάσει, αλλά τελικά
πήρε γενναιόδωρο πουρμπουάρ από κάποιο τόν οποίον ήξερε καί μάς
έμπασε. Τό ποτό 650 δρχ. Αισθάνθηκα ασήμαντο πρόσωπο μπροστά στούς
"υπέροχους ανθρώπους" πού έβλεπα νά λικνίζονται στούς ρυθμούς τής
disco. Οι άνθρωποι αυτοί, οι περισσότεροι νεότεροι από μένα, φαινότανε
νά 'ναι πράγματι ευτυχισμένοι. Μετά τήν disco ο κόσμος συνήθως παέι
γιά πατσά σέ ένα από τά άπειρα πατσατζίδικα πού έχουν κατακλύσει τήν
Αθήνα. 'Ακουσα δε ότι η τελευταία μόδα είναι τό "breakfast", είτε σέ
σπίτι, είτε σέ κέντρο, μετά τή βραδυνή διασκέδαση.

Τι γίνεται όμως μέ πιό "κουλτουριάρικες" μορφές διασκέδασης π.χ.
θέατρο, μουσική, κ.λ.π.; 'Οταν έφτασα στήν Ελλάδα τό καλοκαίρι τού
1985, η Αθήνα είχε μόλις ανακηρυχθεί "πολιτιστική πρωτεύουσα τής
Ευρώπης". 'Εγιναν διάφορες τελετές, ως καί ο Mitterand ήρθε καί έβγαλε
λόγο στήν Ακρόπολη, δίπλα στό Σαρτζετάκη (επακολούθησε τσιμπούσι τών
επισήμων στή Στοά τού Αττάλου, όπου έπεσε ξύλο γιατί όλοι όρμησαν νά
φάνε ενώ είχαν καλέσει λίγους). Η Μελίνα επίσης διοργάνωσε διάφορες
εκδηλώσεις ανά τήν Ελλάδα. Παρ' όλα αυτά, η πολιτιστική ζωή στήν
Ελλάδα είναι πάρα πολύ φτωχή. Είναι αστείο νά μήν υπάρχει ακόμα ούτε
Συμφωνική / Φιλαρμονική ορχήστρα, ούτε αίθουσα ειδική γιά συναυλίες.
Ξεκίνησαν πρίν μερικά χρόνια νά φτιάζουν ένα μέγαρο γιά τέτοιο σκοπό
(κοντά στήν Αμερ. Πρεσβεία) αλλά είναι ακόμα γιαπί γιατί τούς
τέλειωσαν τά λεφτά.

Γενικά, όπως έλεγε καί κάποιος φίλος μου, υπάρχει μιά γενική
"πολιτιστική χλαπάτσα". Θέατρα υπάρχουν, αλλά ο κόσμος δέν
ενδιαφέρεται γιά σοβαρά έργα. Αντίθετα, τό ενδιαφέρον τού κόσμου
στρέφεται περισσότερο πρός τίς επιθεωρήσεις. Από τούς τίτλους τών
διαφόρων επιθεωρήσεων μπορεί νά συλλάβει κανείς πολύ εύκολα τό
πολιτιστικό επίπεδο τού θεάτρου στήν Ελλάδα. 'Ετσι τό 1985 είδα
τίτλους όπως "Χαρισέ μου τό γουνάκι σου "(!), "Μπλέξαμε τά μπούτια
μας", καί "Ανδρέα Ζαπάτα, βίβα πατάτα". Τέτοια αρέσουν στόν κόσμο.
Η κατάσταση στήν τηλεόραση είναι παρομοίως χάλια. Πού καί πού φέρνουν
κάποιο καλό έργο, αλλά η πλειοψηφία τών εκπομπών κυριολεκτικά δέν
βλέπεται. Πιό ανεκδιήγητη είναι η ΕΡΤ 2, όπου Ποτέ δέν είναι οι
εκπομπές στήν ώρα τους (τουλάχιστον η ΕΡΤ 1 τό 'χει ξεπεράσει αυτό).
Τίς ειδήσεις διαβάζουν εκφωνητές χωρίς άρθρωση, βλοσυροί καί κακοί.

Είμαστε ουραγοί. Ακολουθούμε τυφλά τά όσα συμβαίνουν γύρω μας, χωρίς
προσπάθεια νά γίνουμε ηγέτες, έστω καί σέ κάποια στενή περιοχή. Είμαι
σίγουρος ότι οι αρχαίοι ημών πρόγονοι (τούς οποίους ανεβάζουμε,
κατεβάζουμε καί λιβανίζουμε συνέχεια) θά ένοιωθαν μεγάλη ντροπή γιά τό
κατάντημα τής Ελλάδας σήμερα. Βέβαια, άν συγκρίνει κανείς τή σημερινή
Ελλάδα μέ τήν Ελλάδα μετά τό τέλος τού πολέμου, θά μείνει κατάπληκτος
από τήν εξέλιξη, τήν πρόοδο, τήν ευημερία. 'Εχει όμως νόημα μιά τέτοια
σύγκριση; Καί ναί καί όχι. Ναί, γιά νά θυμίζει πότε-πότε από πού
ξεκινήσαμε καί πού είμαστε. 'Οχι, γιατί αγνοεί τό πού στεκόμαστε εν
σχέσει μέ τά άλλα κράτη. Η Γερμανία, π.χ. μετά τό τέλος τού Β'
παγκοσμίου πολέμου, ήταν ισοπεδωμένη, καί είχε χάσει καί τόν πόλεμο.
'Ομως σήμερα, εμάς, τούς νικητές, μάς σκίζει σέ όλους τούς τομείς (καί
η Δυτική καί η Ανατολική). Βέβαια, πέσανε πολλά λεφτά, κυρίως από τούς
Αμερικάνους. 'Ομως, δουλέψανε σκληρά καί οι ίδιοι. Τό επιχείρημα ότι η
Ελλάδα είναι χώρα φτωχή, χωρίς πόρους, κ.λ.π., είναι φούμαρα. Γιατί,
δηλαδή, η Ιαπωνία πού εισάγει όλες τίς πρώτες της ύλες, πώς τά
κατάφερε (καί αυτή ηττημένη στόν πόλεμο); Τό επιχείρημα ότι τήν
έφτιαξαν οι Αμερικάνοι μπορεί νά 'χει κάποιο νόημα, όμως τώρα η
Ιαπωνία είναι ο υπ' αριθμόν ένα ανταγωνιστής τής Αμερικάνικης
οικονομίας. Θά μπορούσε νά γίνει αυτό μέ τήν Ελλάδα; Δέν νομίζω. Δέν
νομίζω νά 'ναι στή φύση τού 'Ελληνα η σκληρή δουλειά καί οι θυσίες.
Δέν λέω ότι πρέπει νά είναι, όμως άν προτιμάμε τή διασκέδαση καί τό
καφενείο (εξ ού καί η έκφραση "καρεκλοκένταυρος" = μισός άνθρωπος καί
μισός καρέκλα), θά πρέπει νά υποστούμε τίς συνέπειες. Η επιλογή είναι
δική μας.

Η άνοδος τού ΠΑΣΟΚ στήν εξουσία συνοδεύτηκε από διάφορα μέτρα γιά τή
μετατροπή τής Ελλάδας σέ "κράτος-πρόνοια". 'Οχι ότι δέν ήταν δηλαδή
κράτος πρόνοια πρίν, ούτε βέβαια ότι έγινε 100% κράτος - πρόνοια μετά.
Η Ελλάδα ήταν καί εξακολουθεί νά είναι ένας ερμαφρόδιτος συνδυασμός
σοσιαλισμού καί καπιταλισμού, χωρίς νά 'ναι ούτε τό ένα, ούτε τό άλλο.
Πώς μπορεί νά 'ναι πράγματι "κράτος-πρόνοια" όταν τό επίπεδο τής
δημόσιας ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης έχει τά χάλια πού έχει; Τό
ΠΑΣΟΚ εισήγαγε τό Εθνικό Σύστημα Υγείας (ΕΣΥ), πού υποτίθεται ότι θά
φτιάξει τήν κατάσταση, αλλά δέν νομίζω ότι υπάρχουν πολλά-πολλά
περιθώρια αισιοδοξίας. Από τήν άλλη μεριά, ούτε καπιταλισμός μπορεί νά
χαρακτηριστεί τό σύστημα πού έχουμε, άπαξ καί η πλειοψηφία τών
Τραπεζών ελέγχεται άμεσα από τό Κράτος, όλες οι εταιρείες παροχής
υπηρεσιών όπως ΔΕΗ, ΟΤΕ, ΕΛΤΑ, ΕΡΤ κ.λ.π. ανήκουν στό δημόσιο, καί
αγορά κεφαλαίου ουσιαστικά δέν υπάρχει. 'Ολες οι "στρατηγικές"
βιομηχανίες καί υπηρεσίες ελέγχονται από τό Κράτος. Η Ανώτατη Παιδεία
επίσης. Ξένα Πανεπιστήμια απαγορεύεται διά νόμου νά υπάρχουν καί νά
δίνουν ανώτατα πτυχία. Ιδιωτικά Ελληνικά Πανεπιστήμια επίσης
απαγορεύεται νά υπάρχουν. Γιά τά υπόλοιπα, τί νά πεί κανείς. Φαίνεται
πάντως ότι τό ΠΑΣΟΚ κατάλαβε ότι τό νά ανήκει μιά επιχείρηση στό
κράτος δέν είναι αναγκαστικά καλό, ούτε γιά τήν επιχείρηση, ούτε γιά
τό κράτος. Π.χ. τά "Ελληνικά Ναυπηγεία" (Σκαραμαγκά) αγοράστηκαν από
τό κράτος έναντι 14 εκ. δολλαρίων, μετά από σκληρούς αγώνες τών
εργαζομένων σ' αυτά γι' αυτό τό σκοπό. Καί τί έγινε δηλαδή; Απλώς η
ζημιά τών 10 εκ. δραχμών τήν ημέρα μεταβιβάστηκε από τόν κ. Νιάρχο
στόν 'Ελληνα φορολογούμενο. Εγώ προσωπικά δέν βλέπω γιατί ο 'Ελληνας
φορολογούμενος θά πρέπει νά πληρώνει μιά τέτοια ζημιά στόν αιώνα τόν
άπαντα. 'Αν οι εργαζόμενοι σέ μιά επιχείρηση θέλουν συμμετοχή στά
κέρδη της (καί νομίζω ότι πρέπει νά έχουν, γιατί έτσι καί μόνο έτσι θά
αυξηθεί η παραγωγικότητα), τότε θά πρέπει οπωσδήποτε νά 'χουν καί
κάποια συμμετοχή καί στίς ζημιές. Η νοοτροπία ότι τίς ζημιές θά τίς
επιδοτεί εσαεί ο 'Ελληνας φορολογούμενος θά πρέπει κάποτε νά αλλάξει.

Ποιός όμως δίνει λογαριασμό στόν 'Ελληνα φορολογούμενο; Είναι πράγματι
κυρίαρχος τής μοίρας του; Είναι καί δέν είναι. Είναι, γιατί κάθε 4
χρόνια μπορεί νά διαλέξει ποιός θά τόν κυβερνήσει γιά 4 χρόνια (παρ'
όλον ότι η επιλογή πού τού παρουσιάζεται είναι φτωχή). Δέν είναι,
γιατί άπαξ καί βγεί αυτοδύναμη κυβέρνηση, έληξε η υπόθεση. Η
αντιπολίτευση τό μόνο πού μπορεί νά κάνει είναι νά φωνάζει, εντός καί
εκτός Βουλής, νά οργανώνει απεργίες καί διαδηλώσεις, καί γενικά νά
επηρεάζει τόν κόσμο γιά τίς επόμενες εκλογές. 'Αλλο τίποτε δέν μπορεί
νά κάνει, άν η κυβέρνηση έχει αυτοδύναμη πλειοψηφία. Στήν Ελλάδα
αντίθετα μέ άλλες χώρες (όπως π.χ. στήν Αμερική) άν ένας βουλευτής
ενός κόμματος παρεκκλίνει κάπως από τή γραμμή τού κόμματος, τότε
"θέτει εαυτόν εκτός κόμματος". 'Ετσι, ο ρόλος τής Βουλής σέ περίπτωση
αυτοδύναμης κυβερνητικής πλειοψηφίας είναι καθαρά διακοσμητικός. Η
εκτελεστική εξουσία σέ τέτοια περίπτωση είναι ουσιαστικά ταυτόσημη μέ
τή νομοθετική. Δέν έχουμε κοινοβουλευτική δημοκρατία, αλλά
κοινοβουλευτική δικτατορία, όπου τά πάντα καθορίζονται από τό κυβερνών
κόμμα, δηλαδή από τόν αρχηγό του.



30 YEARS LATER, THE PARTY IS OVER

14/10/13

Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΑΕΙ (06.01.2009)


ΣΗΜ: Το κατωτερω αρθρο γραφτηκε στις 6 Ιανουαριου του 2009.
Προσεξτε, ΠΡΟ Νομου Διαμαντοπουλου και ΠΡΟ ΜΝΗΜΟΝΙΟΥ.
Ειχε τοτε αναρτηθει στον ιστοτοπο του Συλλογου ΔΕΠ ΕΜΠ, οπου και παρεμεινε καποια χρονια.
Aλλα νομιζω παραμενει επικαιρο και σημερα. 
ΒΛ. ΚΑΙ ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΑ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ!  


Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΑΕΙ


Χαρίλαος Ν. Ψαραύτης
Καθηγητής ΕΜΠ


Με την ευκαιρία του Νέου Έτους, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είπε, μεταξύ άλλων, τα εξής: «Η χρονιά που φεύγει κατέδειξε ότι πλέον δεν μπορούμε να εθελοτυφλούμε μπροστά σε μια σειρά από παθογένειες, δυσλειτουργίες ενός πολιτισμικού πρότυπου, η πτώχευση του οποίου είναι πλέον κοινώς παραδεκτή.» Εξειδικεύοντας τη θέση αυτή, καταθέτω μια άλλη: «το σύστημα των Δημοσίων ΑΕΙ στην Ελλάδα, έτσι όπως λειτουργεί σήμερα, έχει οριστικά χρεοκοπήσει». Την αλήθεια αυτή τη λεω ξέροντας ότι πιθανότατα θα κατηγορηθώ από πάσης φύσεως κύκλους, ότι η άποψη αυτή είναι προσβλητική,  υποτιμητική, ψεύτικη, εξυπηρετεί σκοτεινά σχέδια, η κάτι παρόμοιο. Ποσώς με ενδιαφέρει, μια και το ζητούμενο για μένα δεν είναι να είμαι ευχάριστος, χαϊδεύοντας τα αυτιά κάποιων, αλλά να πω αυτά που θεωρώ σωστά. Τονίζω προκαταβολικά ότι δεν ανήκω σε καμία ‘παράταξη’, ούτε και πρόσκειμαι κομματικά σε κάποιο πολιτικό χώρο.


Αρχίζω από τα πιο χειροπιαστά: Ποια άραγε καλύτερη απόδειξη υπάρχει ότι το σύστημα έχει χρεοκοπήσει, από τη χρονία και κραυγαλέα αδυναμία του να αποτρέψει καταστροφές της περιουσίας ΑΕΙ όπως ΕΜΠ, ΑΣΟΕΕ, ΑΠΘ, και άλλων; Και μάλιστα από καταληψίες που, αν και δεν έχουν καμμια σχέση με τα ΑΕΙ η συγκεκριμένα αιτήματα προς αυτά, εν τούτοις ανενόχλητοι και πάντοτε ατιμώρητοι, μπαίνουν, σπάνε, καίνε, κλέβουν και βγαίνουν, όπου θέλουν, όποτε θέλουν, όσες φορές θέλουν, χωρίς να δίνουν λογαριασμό σε κανένα. Ο νόμος περί πανεπιστημιακού ασύλου έχει διαχρονικά μεταλλαχθεί από το ιερό και δημοκρατικό δικαίωμα της ελευθερίας της έκφρασης, στο κεκτημένο δικαίωμα της ατιμώρητης καταστροφής της περιουσίας του Ελληνικού λαού. Και προφανώς οι καταληψίες παραβιάζουν το πραγματικό άσυλο αν δεν με αφήνουν να παω στο γραφείο μου να δουλέψω η απλά να σκεφθώ, η στην τάξη να κάνω μάθημα, όπως έχω δικαίωμα και υποχρέωση. Όμως, κανένας δεν βγαίνει να καταγγείλει την παραβίαση αυτή. Αντίθετα, όλοι κόπτονται για το μεταλλαγμένο άσυλο, και μόνο γι’ αυτό, που όλοι μας ξέρουμε τι είναι και τι συνέπειες έχει. Ούτε η Πολιτεία, κατά πρώτο λόγο, ούτε οι Πρυτανικές αρχές, κατά δεύτερο, ούτε η ευρύτερη πανεπιστημιακή κοινότητα, ούτε κανένας άλλος, κάνουν η προτείνουν κάτι για να σταματήσει αυτό το άθλιο φαινόμενο. Και δεν κάνουν κάτι όχι επειδή δεν μπορούν, αλλά επειδή δεν θέλουν. Και δεν θέλουν όχι τόσο γιατί συμπαθούν τους καταληψίες (αν και υπάρχουν και κάποιοι που τους θωπεύουν τα ώτα), αλλά επειδή δεν έχουν τα κότσια (για να μην αναφέρω άλλο μέλος του σώματος) ώστε να αναλάβουν τις ευθύνες τους. Αν υπήρχε ισχυρή πολιτική βούληση να λυθεί το πρόβλημα αυτό, θα βρισκόταν και τρόπος να λυθεί, άμεσα και αποτελεσματικά. Δεν λύνεται ακριβώς γιατί η μη λύση βολεύει αρκετούς. Και για όσους δυσαρεστηθούν με τη θέση μου αυτή, και κάνουν το χαζό ρωτώντας, μα πως άραγε μπορεί να λυθεί, τους προκαλώ να απαντήσουν, για ποιο λόγο το πρόβλημα αυτό δεν υπάρχει στα πανεπιστήμια του πολιτισμένου κόσμου;  Γιατί δεν βλέπουν πως λειτουργούν αυτά και επιμένουν σε ένα μοντέλο που όχι μόνο αποδεδειγμένα δεν λειτουργεί, αλλά οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια τα δημόσια ΑΕΙ στο θάνατο;


Τα ερωτήματα αυτά μπορούν να τεθούν όχι μόνο για την προστασία των ΑΕΙ από καταστροφές, αλλά και για πολλά άλλα θέματα. Σαν παράδειγμα, σε ποιο σοβαρό πανεπιστήμιο του κόσμου τα μαθήματα δεν γίνονται επειδή οι φοιτητικοί σύλλογοι έχουν γενική συνέλευση (η οποία γίνεται πάντα σε ώρες μαθημάτων, μετατρέποντας de facto τα ΑΕΙ σε καφενεία); Σε ποια σοβαρή χώρα τα κόμματα έχουν τόση ανάμιξη στις υποθέσεις των ΑΕΙ; Σε ποιο σοβαρό ΑΕΙ  οι φοιτητές εκλέγουν Πρυτάνεις η Προέδρους σχολών και αποφασίζουν  πότε θα είναι ανοικτά η κλειστά; Σε ποιο σοβαρό ΑΕΙ η Σύγκλητος (η άλλο όργανο διοίκησης) άγεται και φέρεται από οποιουσδήποτε επιθυμούν να μπουκάρουν την ώρα της συνεδρίασης; Σε ποια σοβαρή χώρα τα ΑΕΙ έχουν τόσο λίγη πραγματική αυτονομία και εξαρτώνται τόσο ολοκληρωτικά από το Κράτος (ακόμη και σε επουσιώδη θέματα εσωτερικού κανονισμού λειτουργίας); Σε ποιο σοβαρό ίδρυμα μπορείς να δώσεις ένα μάθημα όσες φορές θέλεις, και δεν σε διώχνουν άμεσα αν η βαθμολογία σου πέσει κάτω από ένα μίνιμουμ, έστω και αν πληρώνεις δίδακτρα; Η απάντηση σε όλα τα ερωτήματα αυτά είναι μια και  πασίγνωστη, αλλά κανένας δεν τολμάει να την πει: ΠΟΥΘΕΝΑ. Μόνο εδώ στην Ελλάδα τα έχουμε εφεύρει αυτά, λες και είμαστε από άλλο πλανήτη. Νομίζετε ότι οι φοιτητές σέβονται περισσότερο τα Ελληνικά ΑΕΙ και τους υπηρετούντες σ’ αυτά επειδή τα ανωτέρω ισχύουν στην Ελλάδα; Ακριβώς το αντίθετο συμβαίνει.


Προφανώς και έχουν δικαιώματα οι φοιτητές, και ιδού ποιο είναι το κυριότερο κατά τη γνώμη μου. Είναι η απαίτηση τα Ελληνικά δημόσια ΑΕΙ, τα οποία έγιναν και λειτουργούν με χρηματοδότηση από τις οικογένειές τους (μεσω των φόρων που πληρώνουν) και στα οποία μπήκαν με εξαιρετικά μεγάλο κόπο και χρήμα (φοιτώντας σε  ιδιωτικά φροντιστήρια), αυτά τα ΑΕΙ να είναι εφάμιλλα των καλύτερων ξένων. Είναι όμως; Ας δούμε τη λίστα των 500 πρώτων ΑΕΙ του κόσμου, την οποία διαχειρίζεται το πανεπιστήμιο Jiao Tong της Σαγκάης, με 38.000 φοιτητές και 2.800 μέλη ΔΕΠ (για πατε εκεί να κάνετε κατάληψη). Στη λίστα αυτή είδα  μόνο δύο Ελληνικά ΑΕΙ, τα Πανεπιστήμια Αθηνών και Θεσσαλονίκης, στις θέσεις Νο. 243 και 391 αντίστοιχα, αλλά δεν είδα πουθενά κανένα άλλο. Στη λίστα δεν ήταν ούτε το ΕΜΠ, το καλύτερο τεχνολογικό ίδρυμα της χώρας, του οποίου οι επιδόσεις σε ανταγωνιστικά ερευνητικά προγράμματα της Κοινότητας είναι εξαιρετικές. Όταν ήμουν φοιτητής, κάπου 35 χρόνια πριν, ακούγαμε ότι το ΕΜΠ ήταν από τα καλύτερα τεχνολογικά ιδρύματα της Ευρώπης. Ίσως αυτό  να ήταν μόνο φήμη, αλλά μέχρι προ τινος πίστευα ότι εάν δεν ήμασταν στο επίπεδο του ΕΤΗ Zurich (σήμερα Νο. 23 στη λίστα), η του Imperial (σήμερα Νο. 26),  δεν ήμασταν και πολύ πιο κάτω. Ένα ενδιαφέρον ερώτημα είναι, γιατί τα Ελληνικά ΑΕΙ είναι τόσο χαμηλά στη λίστα αυτή, η δεν είναι καθόλου σ’ αυτή; Άραγε απασχολεί αυτό τους καθ’ ύλην αρμοδίους; Στη γενική συζήτηση για τα προβλήματα των ΑΕΙ, δεν έχω ακούσει το παραμικρό για το θέμα αυτό, από κανένα.


Ίσως κάποιοι σπεύσουν να απορρίψουν τη λίστα αυτή, ότι είναι φτιαχτή, η απόρροια της παγκοσμιοποίησης, λες και υπάρχει συνωμοσία εναντίον των Ελληνικών ΑΕΙ, και σε παγκόσμιο επίπεδο μάλιστα! Ε λοιπόν, ποσώς απασχολεί την παγκόσμια ακαδημαϊκή κοινότητα αν τα Ελληνικά ΑΕΙ είναι καλά ή όχι. Αν δεν είναι, ούτε γάτα ούτε ζημιά, τα παιδιά που θέλουν να έχουν ποιοτικές σπουδές μπορούν να πάνε αλλού. ΕΜΑΣ πρέπει να απασχολεί. Η λίστα φτιάχνεται με διεθνώς παραδεδεγμένα κριτήρια και δυστυχώς, με τα κριτήρια αυτά, συλλογικά είμαστε πολύ χαμηλά- αν και προφανώς υπάρχουν άτομα και ερευνητικές ομάδες που είναι εφάμιλλες των αντίστοιχων στο εξωτερικό. Ένα ερώτημα είναι, θέλουμε να ξαναμπούμε στη λίστα αυτή, και αν ναι, πως ξαναμπαίνουμε, πολλώ μάλλον σε καλή θέση; Υπάρχει κάποιο σχέδιο, ή το όλο θέμα είναι μάταιο; Φρονώ ότι χρωστάμε τουλάχιστο στα παιδιά που σπουδάζουν στα ΑΕΙ της χώρας, να δούμε με ποιο τρόπο η κατάσταση αυτή μπορεί να βελτιωθεί.


Στην αναζήτηση μέτρων για την επίλυση των προβλημάτων που ταλανίζουν τα  ΑΕΙ, θεωρώ την όλη συζήτηση για τα επαγγελματικά δικαιώματα των αποφοίτων των ΚΕΣ, για τη συμμόρφωση η μη με την Οδηγία 89/48/ΕΟΚ, για την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου και για το άρθρο 16 αποπροσανατολιστική από τα πραγματικά προβλήματα των ΑΕΙ. Ο «Νόμος Πλαίσιο» 3374/2005 είναι ένα κακό νομοθέτημα, που λίγο ή τίποτε δεν θα κάνει για να λύσει τα προβλήματα αυτά. Τα ίδια και χειρότερα ισχύουν για το νέο Νόμο 3653/2008 για την έρευνα και τεχνολογία, που κυρίως ασχολείται με γραφειοκρατικά θέματα και με το διορισμό προσώπων σε διάφορους νέους οργανισμούς, παρά να δώσει κίνητρα ή κονδύλια να αναβαθμιστεί η έρευνα στην Ελλάδα από τον απύθμενο πάτο στον οποίο βρίσκεται. Ο Νόμος αυτός θέτει τον ίδιο τον Πρωθυπουργό επικεφαλής ανώτατου διυπουργικού οργάνου για την έρευνα. Είμαι περίεργος, σε ποια άλλη χώρα του κόσμου γίνεται αυτό; Όμως, δεν κάνει το παραμικρό για να ξεφύγουμε από τον πάτο.


Αλλά δεν σημαίνει ότι επειδή οι νόμοι αυτοί (και μαζί τους η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου) δεν μας αρέσουν, θα πρέπει να αυτοκαταστραφούμε κιόλας. Και όμως, ακριβώς αυτό γίνεται! Υπό τον όρο αυτοκαταστροφή, εννοώ κλείσιμο των ΑΕΙ, μείωση της εκπαιδευτικής και ερευνητικής δραστηριότητας, χάσιμο μαθημάτων, μιζέρια, εσωστρέφεια, μικρότερη σύνδεση των ΑΕΙ με την υπόλοιπη Ελλάδα και τον υπόλοιπο κόσμο, αδυναμία προστασίας της περιουσίας τους από καταστροφές, και (πλέον σημαντικά) αδράνεια και αδιαφορία της Πολιτείας και της πανεπιστημιακής κοινότητας στα παραπάνω και μη λήψη μέτρων για την άμεση αναστροφή της κατάστασης.


Ένα ΑΕΙ που είναι συστηματικά  κλειστό λόγω καταλήψεων, αποχής, απεργιών, συλλαλητηρίων, κλπ, είναι ένα πεθαμένο ΑΕΙ. Είμαι περίεργος για ποιο λόγο την προφανή αυτή αλήθεια κάνουν ότι δεν καταλαβαίνουν αυτοί που από τη μια μεριά κόπτονται υπέρ των δημοσίων ΑΕΙ, αλλά από την άλλη δεν χάνουν ευκαιρία να τα διατηρούν ερμητικά κλειστά. Η μόνη εξήγηση που μπορώ να δώσω είναι ότι οι κύκλοι αυτοί πραγματικά θέλουν το θάνατο των δημοσίων ΑΕΙ δι’ ίδιον όφελος, που συγκεκριμένα θα πηγάζει από την πολιτική εκμετάλλευση της παραγόμενης μιζέριας.  Αν αυτό δεν ισχύει, ας βγουν να εξηγήσουν συγκεκριμένα, με ποιο τρόπο προάγεται ο αγώνας των δημοσίων ΑΕΙ όταν αυτά είναι κλειστά;


Προφανέστατα, πολλοί τρίβουν τα χέρια τους με την κατάσταση αυτή, μια και ξέρουν ότι η κατάρρευση των δημοσίων ΑΕΙ θα ανοίξει πλέον διάπλατα τις πόρτες στα ιδιωτικά, και μάλισταχωρίς καμμιά προδιαγραφή ποιότητας και ακαδημαϊκής δεοντολογίας που να μπορεί να ελεγχθεί από το Ελληνικό Κράτος. Παρά το Νόμο 3696/2008 για τα Κολέγια (ο οποίος, μετά την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, είμαι σίγουρος ότι θα προσβληθεί από τα πάσης φύσεως ΙΕΚ, ΚΕΣ, κλπ), αυτά θα είναι τα μελλοντικά ΑΕΙ της Ελλάδας, ελεύθερα να αλωνίζουν κατά το δοκούν. Και πρέπει να είναι πνευματικώς ανάπηρος κάποιος που πιστεύει ότι η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για τα ΚΕΣ μπορεί να αναστραφεί εάν τα ΑΕΙ στην Ελλάδα είναι κλειστά λόγω κατάληψης!


Αν πραγματικά θέλουμε να κερδίσουμε τον πόλεμο αυτό,  πιστεύω ότι τα δημόσια ΑΕΙ πρέπει να κινηθούν ακριβώς στην αντίθετη κατεύθυνση από αυτή στην οποία κινούνται τώρα.  Ένα προφανές παράδειγμα (που συνδέεται με το θέμα της λίστας των 500) είναι η αξιολόγηση. Ο Νόμος 3374/2005 λεει ορισμένα πράγματα γι’ αυτή, λίγα και χλωμά κατά την άποψή μου. Όμως, πολλοί έχουν δηλώσει την κάθετη αντίθεσή τους με το Νόμο αυτό, και την πρόθεσή τους να μην τον εφαρμόσουν. Και εγώ πιστεύω ότι  ο Νόμος αυτός είναι κακός. Αλλά πιστεύω επίσης ότι η αξιολόγηση (και μάλιστα η συνεχής αξιολόγηση!) είναι βασικό και αναπόσπαστο στοιχείο μιας ακαδημαϊκής διαδικασίας που θέλει να σέβεται τον εαυτό της και να τη σέβονται και οι άλλοι. Αυτή γίνεται άλλωστε σε όλα τα σοβαρά ΑΕΙ του κόσμου (και σε όλη την Ευρώπη, πλην ημών και της Βοσνίας νομίζω).


Κανένας δεν δικαιούται να πρεσβεύει ότι δεν δίνει λογαριασμό σε κανένα, είτε αυτός είναι οι φοιτητές και οι οικογένειές τους, είτε είναι το Κράτος, είτε είναι η παγκόσμια ακαδημαϊκή κοινότητα. Εάν δεν κάνουμε αξιολόγηση, ο φοιτητής που θέλει να πάει σε ένα σοβαρό ΑΕΙ θα πει, «εγώ πάω έξω,» το Ελληνικό Κράτος και η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πουν, «ελλείψει πληροφόρησης για το πόσο καλός είσαι, σου κόβω σημαντικά τους πόρους που παίρνεις τώρα», η δε ακαδημαϊκή κοινότητα του υπόλοιπου κόσμου θα πει, «άστους αυτούς, δεν αξίζει να συνεργαστώ μαζί τους, και δεν τους βάζω στη λίστα των 500».


Κάποιοι βέβαια θα πουν: «Δεν μας νοιάζουν οι επιπτώσεις. Δεν θέλουμε ούτε τα λεφτά τους, ούτε τη συνεργασία τους, αδιαφορούμε για τη γνώμη τους και δεν υποκύπτουμε σε εκβιασμούς.»  Ωραία λόγια, αλλά παχιά και κούφια. Κακά τα ψέματα, με μειωμένους πόρους από το Δημόσιο (εκτός και αν αποφασίσουμε εφεξής να βασιζόμαστε σε πόρους από ιδιώτες!), τα δημόσια ΑΕΙ θα πάνε ακόμα πιο κάτω, και τελικά οι πόροι αυτοί θα καταλήξουν στα ΙΕΚ, ΚΕΣ, κλπ που θα την κάνουν την αξιολόγηση (κακήν κακώς). Και όποιος έχει την άποψη ότι δεν τον ενδιαφέρει η γνώμη της παγκόσμιας ακαδημαϊκής κοινότητας για το αν είναι η όχι καλός στη δουλειά του, εξ ορισμού δεν είναι.


Άλλο παράδειγμα, που θεωρώ αυτονόητο. Κάποιοι μάχονται σφοδρά τη λεγόμενη σύνδεση των ΑΕΙ με την «αγορά» η την «παραγωγή», δηλαδή με τις ιδιωτικές επιχειρήσεις και τη βιομηχανία, καταγγέλοντάς την ως  «εμπορευματοποίηση της έρευνας». Σα να ήταν αυτή η αιτία των προβλημάτων μας. Αλλά για ποια σύνδεση μιλάμε; Υπάρχει άραγε κάποια; (πέραν της προφανούς, ότι μεγάλο μέρος των αποφοίτων μας πάει να δουλέψει στον ιδιωτικό τομέα). Προφανώς και ΔΕΝ υπάρχει σύνδεση. Ε λοιπόν, εγώ νομίζω ότι πρέπει να υπάρχει (και μάλιστα ισχυρή) σύνδεση με την αγορά, διότι αυτή που έχουμε σήμερα ουσιαστικά είναι ανύπαρκτη. Οι θιασώτες της μη σύνδεσης με την αγορά ουσιαστικά πρεσβεύουν στη διατήρηση του τρέχοντος καθεστώτος, έχουν δηλαδή μια βαθιά συντηρητική θέση στο θέμα αυτό.


Ας αναρωτηθούμε, μήπως άραγε υπάρχει σοβαρή χρηματοδοτούμενη έρευνα από ιδιωτικές επιχειρήσεις προς τα Ελληνικά ΑΕΙ; Προφανώς και όχι. Για πάτε σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες για σύγκριση. Στην Ελλάδα, η χρηματοδότηση της έρευνας από ιδιωτικούς φορείς είναι ακόμα πιο κάτω από τη σχεδόν ανύπαρκτη έρευνα που χρηματοδοτείται από το Δημόσιο. Άποψή μου είναι ότι αυτό εξυπηρετεί τα σχέδια εκείνων που θέλουνε τις Ελληνικές επιχειρήσεις, τη βιομηχανία, και γενικά την Ελλάδα, να εξαρτώνται διαρκώς από ξένα συμφέροντα, μια και εκείνα θα έρθουν να καλύψουν το κενό, παρουσιάζοντας ότι έχουν ανώτερη τεχνολογία και τεχνογνωσία από εμάς, την οποία προφανώς πουλάνε ακριβά για να πλουτίζουν και αυτοί και οι διάφοροι αεριτζήδες ενδιάμεσοι. Επίσης, ένα Ελληνικό ΑΕΙ ασύνδετο με την αγορά θα παράγει αποφοίτους που δεν θα έχουν τα εφόδια να αναλάβουν θέσεις ηγεσίας στις δουλειές που θα αναλάβουν, μια και ο ρόλος αυτός θα ανήκει στους αποφοίτους των πάσης φύσεως ξένων ΑΕΙ, για να μην πω ΙΕΚ, ΚΕΣ, κλπ, που θα πλασαριστούν ως κατέχοντες ανώτερη τεχνογνωσία και οι οποίοι θα είναι και οι προϊστάμενοι των δικών μας. Ακριβώς αυτό επιτυγχάνουμε με τη μη σύνδεση: την περαιτέρω υποβάθμιση (βλέπε εκμηδενισμό) του ρόλου που μπορούν να παίξουν τα Ελληνικά δημόσια ΑΕΙ και οι απόφοιτοί τους στην Ελληνική οικονομία και κοινωνία γενικότερα.


Υπάρχει άραγε ευκαιρία να αναστραφεί αυτό το status quo;  Όχι εάν πορευόμαστε το δρόμο που πορευόμαστε, με δημόσια ΑΕΙ κλειστά η μισόκλειστα, ενώ θα μπορούσαν να έσφυζαν από ζωή.  Όχι εάν τα ΑΕΙ δεν σταματήσουν να είναι βορά των πάσης φύσεως κομματικών και άλλων παρατάξεων.  Όχι εάν τα Ελληνικά ΑΕΙ δεν πάρουν όλα τα μέτρα που θα τους επιτρέψουν να λειτουργήσουν όπως τα σοβαρά ξένα ΑΕΙ και να μπουν στη λίστα των 500, και μάλιστα σε αξιοπρεπή θέση. Και τέλος όχι εάν δεν υπάρξει η κρίσιμη μάζα συναδέλφων, φοιτητών, αλλά και του Ελληνικού λαού, που θα εγκαταλείψει τη βολική σιωπή και θα φωνάξει όσο δυνατά μπορεί, ‘φτάνει πια αυτό το αίσχος!’



Όσο ΟΛΑ τα ανωτέρω δεν γίνονται, η αλήθεια που διετύπωσα στην αρχή του άρθρου μου θα είναι η οριστική πραγματικότητα, μας αρέσει δεν μας αρέσει. Η αλήθεια αυτή δεν είναι αναγκαστικά δυσάρεστη, ιδίως εάν το αποκρουστικό κουφάρι που λέγεται σημερινή ανώτατη εκπαίδευση στην Ελλάδα δώσει τη θέση του σε ένα νέο υγιές σύστημα, χωρίς τα πάσης φύσεως βαρίδια που έχουν διαχρονικά συσσωρευτεί στο παλαιό. Δυνάμεις υγιείς υπάρχουν, το θέμα είναι αν μπορούν να ενωθούν σε μια κρίσιμη μάζα και να ορθώσουν το ανάστημά τους,  αψηφώντας το πολιτικό κόστος. Κατά πόσο κάτι τέτοιο είναι εφικτό, και με ποιο τρόπο είναι δυνατό να πραγματοποιηθεί, είναι για μένα άγνωστο.


6 Ιανουαρίου 2009


ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΑ


Τα ως ανω λοιπον εγραφα στις 6 του Γεναρη του 2009. 


Τα υστερογραφα που εγραψα μεταγενεστερα ειναι εξ ισου, αν οχι περισσοτερο, ενδιαφεροντα.


Οριστε ενα ΜΗ ΠΛΗΡΕΣ δειγμα.



7/4/2010 


30/9/2011


9/10/2011


29/3/2012

12/4/2012

 9/9/2012

25/10/2012


24/11/2012  


30/12/2012

  1/4/2013

16/6/2013


15/10/2013


8/5/2014

26/6/2014 

17/8/12

προθερμανση..

Τελευταια μερα των διακοπων αυριο- για σας που εχετε ακομα μερικες, enjoy!

Ξετρυπωσα ενα γραμμα που ειχα στειλει στην Καθημερινη πριν απο περιπου 3 χρονια (26/8/2009).

ΒΛ. ΕΔΩ


(scroll down στο Μουσειο της Ακροπολης)

Καποιοι τοτε με ειχαν χαρακτηρισει αρνητικο, αδικο και απαισιοδοξο.

Αυτα που ειχα πει τοτε, ηταν πριν απο το 'λεφτα υπαρχουνε', την κριση και τα μνημονια.



Αντε, καλο φθινοπωρο!