the Psaraftis blog sidekick
28/10/24
JUST PAINT IT!
19/9/24
CITATIONS MADNESS CONTINUES
It's that time of the year. The 2024 edition of the Stanford/Elsevier top 2% scientists database has been released on Aug. 1, 2024, going up to year 2023. The selection is based on the top 100,000 scientists by c-score (with and without self-citations) or a percentile rank of 2% or above in their sub-field. The c-score is a composite index based on as many as 40 different citation data for each scientist. The database actually contains entries for more than 200,000 people. See HERE.
I spotted the release a couple of days ago by accident (last year's edition came later, in Oct. 2023), and I announced it on Facebook with a concise statement of my own stats, which are as follows:
As in previous years, my own primary sub-field is Logistics & Transportation (L&T), and I am globally ranked No. 34 for this sub-field on a career basis, and No. 22 on a single year (2023) basis. Last year's numbers were No. 37 and No. 25 respectively, recording a marginal improvement over the years (a few years before I was No. 39). This improvement is perhaps a surprise, given that (at least on paper) I have been working part time for about 3 years now. I also retired fully on 31.12.2023, so I expect that at some point in time my stats will begin to be abysmally bad.
On a career basis: The number of scientists of 5 or more citations rose to 10,257,575 in 2023, up from 9,617,763 in 2022. Of those, 28,891 people have L&T as their primary sub-field (up from 26,803 in 2022). Of the 28,891, the number of L&T scientists in the database (excel) that one can download is 562, and those in the top 100,000 are 153.
Dividing 34 by 28,891 yields 0.001177 or about 0.12%, which means that I am in the top 0.12% of my subfield, on a career basis. That number was 0.14% last year and 0.16% a couple of years before. Quite honestly, I was expecting that number to go up, not down, and I realize that variation in all these numbers is within the realm of statistical noise.
What is the importance of these numbers? I honestly do not know, and I have expressed my views on citations on numerous occasions before, see HERE for various blogs. I still remember a colleague boasting his own accomplishments, inferring that since he was globally No. 20 or so on "WIDGET A analysis", he was the top influencer (globally No. 1) on "WIDGET B analysis", with "WIDGET A analysis" being a legitimate subfield in the Stanford/Elsevier database, whereas "WIDGET B analysis" was undefined in that database and was not necessarily a subset of "WIDGET A analysis". In a blog, I explained the fallacy of that reasoning.
I have stopped having a Linked-In account since Jan. 2024 (I have not regretted it), so I have missed similar statements this year. But obviously, kudos are due to all people in the database.
Irrespective of all this, I have the impression that bibliometrics is fast becoming a perversion, and that quite honestly it is way over-rated as a means to evaluate academic excellence.
Other things are more important.
19/8/24
Farewell Party Gallery
DTU, 18 Jan. 2024 (notice the snow outside)
Master of ceremonies: Allan Larsen.
I
would like 1st of all to thank Allan and Jesper for organizing this
event and all of you for coming.
For me, this is a bit of a bittersweet occasion. On the one hand I feel sad that my active time at DTU and of all my academic career has ended. On the other hand I feel a sense of satisfaction that it went generally well. My academic career started close to 45 yrs ago, when I started as an Assistant Prof. at MIT (1979). 10 years later I moved to Greece and NTUA (1989) and I came to DTU after 24 years, in 2013. In between, I spent 5.5 years as CEO of the port of Piraeus.
Incidentally, DTU was not my 1st collaboration with Denmark. That one started around 1990 (approx. 35 yrs ago), in the context of preparing the ATOMOS project, an EU project of which most partners were from Denmark. ATOMOS was my 1st EU project, which started in 1992. There were as many as 4 editions of ATOMOS, which ended in 2003, and as many as 25 EU projects overall.
My 1st link with DTU was when Oli Madsen visited MIT for his sabbatical in 1986, ie some 38 yrs ago. Obviously at that point in time I would never imagine that I would come to DTU!
Thank you again.
PS for a look at my career, see HERE
30/11/23
PSEXIT FAQs
PSEXIT: Acronym for "Psaraftis exit" (retirement)
Below are some FAQs related to Psexit, in random order:
Which has been your favorite research project?
At MIT, a project developing graphics software for mathematical programming courses, in the context of project Athena. It died a natural death after I left MIT.
At NTUA, the 3 EU projects that I coordinated:
Concerted action on short sea shipping
At DTU, project MBM SUSHI.
Which has been your favorite paper?
Psaraftis, H.N., “On the Practical Importance of Asymptotic Optimality in Certain Heuristic Algorithms,” Networks 14, No.4 587-596, 1984.
This paper did not get a lot of citations, but it has been my favorite. It was not funded by any project.
Which has been the best moment in your career?
Receiving tenure at MIT, one of the top universities in the world. That happened in 1985, six years after I started as Assistant Professor. Four years afterwards, I quit MIT to return to Greece.
Which has been the worst moment in your career?
Some cases in the port of Piraeus (1996-2002), in which I felt like been run over by a truck full of stones. Still, I managed to survive, and do something positive there.
What has been the most gratifying moment?
Not sure. There have been many, at MIT, at NTUA, and at DTU. Also the Piraeus stint was gratifying in retrospect, even though I would never want to do it again.
What will you mostly miss upon retirement?
Not sure, remains to be seen.
What will you not miss?
The hectic pace of academic life including lots of business travel and particularly the pressing need to write research proposals.
Anything else we should know?
I am a big rail fan (since I was a child). Maybe I went into the wrong profession.
Any more questions not covered in the FAQ set?
Send me an email at hnpsar@gmail.com and I will try to answer.
12/10/23
JUST CITE IT
Digging deeper into the recently released (Oct. 4, 2023) Stanford/Elsevier 100,000 top 2% scientists database can be fun. The selection is based on the top 100,000 scientists by c-score (with and without self-citations) or a percentile rank of 2% or above in their sub-field. The database actually contains entries for more than 200,000 people). See HERE.
I was happy to see myself again included in the database, together with other illustrious colleagues. My own primary sub-field is Logistics & Transportation (L&T), and I am globally ranked No. 37 for this sub-field on a career basis, and No. 25 on a single year (2022) basis. This is a marginal improvement vs previous years, and perhaps a surprise, given that (at least on paper) I have been working part time for about 2 years now. I am sure that this will deteriorate at some point, given my impending retirement from academia at the end of 2023, ie in about 2.5 months from now (stay tuned).The number of scientists of 5 or more citations rose to 9,617,763 in 2022. Of those, 26,803 people have L&T as their primary sub-field. Of the 26,803, the number of L&T scientists in the database (excel) that one can download is 562, and those in the top 100,000 are 141.
Dividing 37 by 26,803 yields 0.00138, meaning that on a career basis I am in the top 0.14% of my primary sub-field. The number was 0.16% a couple of years ago, so I am more or less where I was then.
And now some additional numbers, which I produced by looking at the L&T subset of the excel that I downloaded (population: 562 people).
Scientists are ranked by the c-index, which is a composite index based on as many as 40 different citation data for each scientist.
For the 562 L&T scientists in the database:
- The maximum c-index is 4.51, and the minimum is 2.75. Mine is 3.8, and I am at the No. 37 position according to this criterion.
- The maximum number of published papers by an L&T scientist is 693, and the minimum is just 17. I have 167 papers, and I am No. 120 according to this criterion.
- On a per year basis, the maximum number of papers per year is 26.5, and the minimum is just 0.5. My own number is 3.7 papers per year on the average (from 1978 to 2022) and I am No. 290 according to this criterion. Incidentally I know that this number is by no means constant, and that for me it is higher in recent years than it was in the past.
- The self-citation factor (percent of one's citations coming from other papers authored or co-authored by the same person) ranges from 45% to 0.08%. My own number is 9.1%, and I am No. 334 according to this criterion (No. 1 is the 45%).
- The ratio of the number of sole author papers divided by the number of total papers ranges from 91% to zero. It is zero because there are several people in the database who have not written a paper by themselves. My own ratio is 24%, and I am No. 84 according to this criterion.
- The ratio of the number of sole or first author papers divided by the number of total papers ranges from 100% to 2%. There is in fact one author whose name is first (either alone or with others) in all of his/her papers! My own ratio is 33% and I am No. 190 according to this criterion.
- The ratio of the number of citations of sole author papers divided by the total number of citations (excluding self citations) ranges from 98% to zero. Mine is 33% and I am No. 84 according to this criterion. Note that 33% is higher than the 24% shown in No. 5 above.
- The ratio of the number of citations of sole or first author papers divided by the total number of citations (excluding self citations) ranges from 100% to 1%. Mine is 44% and I am No. 150 according to this criterion.
- The wide ranges of the above numbers attest to the wide differences in the bibliometric profiles of the population of the L&T subset.
I did not have the time to produce the full range of higher order statistics, or investigate the secondary subfields, like I did a few years ago, see HERE.
What's the importance of all this? I have no idea.
4/7/15
THE PARTY IS OVER
Τόν Οκτώβρη τού 1985, δηλαδή τέσσερεις μήνες μετά τή νίκη της στίς
εκλογές, η κυβέρνηση τού ΠΑΣΟΚ ανακοίνωσε μία "δέσμη" (sic) μέτρων γιά
τή σταθεροποίηση τής οικονομίας. Είχε προηγηθεί (αμέσως μετά τίς
εκλογές) κυβερνητικός ανασχηματισμός, ο οποίος είχε καθαιρέσει τόν
πρώην "τσάρο" τής οικονομίας Αρσένη καί τόν είχε αντικαταστήσει μέ τόν
Σημίτη. Πολλά γράφτηκαν γιά τήν αλλαγή αυτή, αλλά φαίνεται ότι ο
Παπανδρέου ήθελε κάποιον σάν τό Σημίτη (έμπιστο τού κόμματος) γιά νά
επιβάλει μέ επιτυχία τά "σκληρά" μέτρα γιά τή σταθεροποίηση τής
οικονομίας. Τό ότι τέτοια μέτρα αργά ή γρήγορα έπρεπε νά ληφθούν ήταν
κοινό μυστικό. Η κατάσταση τής Ελληνικής οικονομίας δέν είχε καί πολλά
περιθώρια γιά περαιτέρω καθυστέρηση. Τεράστια ελλείμματα στό εμπορικό
ισοζύγιο (οι εξαγωγές συνέχεια μίκραιναν καί οι εισαγωγές μεγάλωναν)
καί στόν κρατικό ισολογισμό, συνεχής διολίσθηση τής δραχμής έναντι
όλων σχεδόν τών νομισμάτων, χαμηλή παραγωγικότητα, κ.λ.π., κ.λ.π.
'Ηταν σαφές σέ όλους ότι άν η κατάσταση αυτή συνεχιζόταν, η Ελλάδα θά
αναγκαζόταν αργά ή γρήγορα νά προσφύγει στό Διεθνές Νομισματικό
Ταμείο, τό οποίο θά μάς έβαζε τά δύο πόδια σέ ένα παπούτσι. Γιά τό
ΠΑΣΟΚ μιά τέτοια προσφυγή στό Δ.Ν.Τ. (τό οποίο είχε ανέκαθεν
χαρακτηρίσει σάν σύλλογο τοκογλύφων ιμπεριαλιστών κ.λ.π.) θά 'ταν
ομολογουμένως μεγάλο ρεζιλίκι. Απ' τήν άλλη μεριά, ο μόνος τρόπος νά
καλυφθούν τά μεγάλα ελλείμματα ήταν ο δανεισμός από τό εξωτερικό
(μεγάλο μέρος τών δανείων καταναλώνεται μόνο καί μόνο στό νά
ξεπληρωθούν άλλα δάνεια, παλιότερα). 'Ομως ποιός θά μάς δάνειζε,
τέτοια χάλια πού είχε η οικονομία; 'Ηταν λοιπόν σαφές ότι κάποια μέτρα
έπρεπε νά ληφθούν, άν μή τι άλλο, γιά νά πεισθούν οι όποιοι δανειστές
ότι κάτι γίνεται γιά νά βάλουμε κάποια τάξη στό σπίτι μας. 'Ετσι (ή
κάπως έτσι) ανακοινώθηκε η σειρά μέτρων τού Οκτωβρίου. Υποτίμηση τής
δραχμής κατά 15%, δραστικός περιορισμός τής ΑΤΑ, προκαταβολές μέχρι
80% γιά ορισμένα είδη εισαγομένων προϊόντων, κ.λ.π. Δέν είναι σκοπός
μου νά κάνω λεπτομερή ανάλυση τών μέτρων αυτών (ούτε μπορώ άλλωστε).
Απλώς τά αναφέρω γιατί συνέπεσαν μέ τά διάφορα άλλα γεγονότα πού
ανέφερα στό προηγούμενο κεφάλαιο, καί, εν πολλοίς, επηρέασαν τή γενική
ατμόσφαιρα στήν Ελλάδα, όταν ήμουν εκεί.
Μπροστά στό δίλημμα τί οικονομικά μέτρα θά έπαιρνε, ο Παπανδρέου ήξερε
ότι έπρεπε νά περάσει από τή Σκύλα καί τή Χάρυβδη. Η Σκύλα θά τόν
έτρωγε (καί όλους μας άλλωστε) άν έπαιρνε πολύ ασθενή οικονομικά μέτρα
(οπότε η οικονομία θά πήγαινε εντελώς κατά διαβόλου καί στό τέλος θά
προσφεύγαμε στό Δ.Ν.Τ.). Απ' τήν άλλη μεριά (Χάρυβδη) άν έπαιρνε πολύ
σκληρά μέτρα, η οικονομία κάποτε θά 'φτιαχνε, αλλά θά τού στοίχιζε
άμεσα πολιτικά. Εγώ νομίζω ότι τό καλύτερο πού θά μπορούσε νά κάνει θά
'ταν νά πήγαινε προς τό μέρος τής Χάρυβδης, διότι η πρόσφατη νίκη του
στίς εκλογές τού είχε δώσει τή δυνατότητα νά κάνει ό,τι θέλει στή
Βουλή. Η χειρότερη δυνατή επιλογή θά 'ταν νά 'παιρνε ημίμετρα, πού
ούτε τήν οικονομία θά 'ταν δυνατό νά ανορθώσουν, ούτε περιθώρια γιά
πολιτική συναίνεση θά παρείχαν. Δυστυχώς, τά μέτρα πού ανακοινώθηκαν
ήταν πράγματι ημίμετρα. Καί τής κακομοίρας έγινε πολιτικώς, καί μιά
τρύπα στό νερό από οικονομικής πλευράς.
Από πολιτικής πλευράς, τά υπόλοιπα κόμματα εφρύαξαν. Η Ν.Δ. ερμήνευσε
τά μέτρα σάν ομολογία αποτυχίας τής προηγούμενης οικονομικής πολιτικής
τού ΠΑΣΟΚ (πολιτικής παροχών πρός τούς συνταξιούχους, αύξησης τών
χαμηλόμισθων αποδοχών, κοινωνικού τουρισμού κ.λ.π.), καί σάν κοροϊδία
τού κόσμου από τό ΠΑΣΟΚ (πού στήν προεκλογική περίοδο έλεγε ότι όλα
ήταν μέλι-γάλα καί αμέσως μετά από τίς εκλογές άρχισε τό τροπάρι τών
προβλημάτων τής οικονομίας). Η Ν.Δ. μάλιστα άρχισε νά βγαίνει στό
ΠΑΣΟΚ από τά αριστερά (μέ συλλαλητήρια, διαδηλώσεις, κ.λ.π.). Από τήν
άλλη μεριά, η Ν.Δ. ήξερε πολύ καλά ότι άν είχε κερδίσει τίς εκλογές,
θά 'πρεπε νά 'παιρνε η ίδια παρόμοια μέτρα, τά οποία θά 'χαν πολύ
λιγότερη πολιτική συναίνεση από ό,τι μέ τό ΠΑΣΟΚ στήν εξουσία.
Τό ΚΚΕ εφρύαξε ομοίως. Γιά τό ΚΚΕ, τό ΠΑΣΟΚ είχε (μέ τά μέτρα αυτά)
πετάξει τή μάσκα καί είχε φανεί καθαρά ότι η ιδεολογική διαφορά μεταξύ
ΠΑΣΟΚ καί Ν.Δ. ήταν καθαρά πλασματική. Οι κομμουνιστές θεώρησαν τή
συμπεριφορά τού ΠΑΣΟΚ από τό 1981 καί μετά, σάν μεγάλη προδοσία τών
σοσιαλιστικών ιδεωδών, καί τά μέτρα πού πάρθηκαν σάν βιασμό τής τάξης
τών εργαζομένων καί δουλική υποταγή στίς βουλές τού ξενοκίνητου
ιμπεριαλισμού (ΕΟΚ, ΝΑΤΟ, ΔΝΤ). Τό ΚΚΕ βέβαια ήξερε ότι οι δικές του
λύσεις (π.χ. "τήν κρίση νά τήν πληρώνουν τά μονοπώλια καί οι
πολυεθνικές") πόρρω απείχαν από τό νά έβγαζαν τήν οικονομία από τό
τέλμα.
ΣΗΜ. ΤΟΤΕ ΔΕΝ ΥΠΗΡΧΕ ΣΥΡΙΖΑ.ΥΠΗΡΧΕ ΤΟ ΚΚΕ Εσ με τον Λεωνιδα Κυρκο μοναδικο βουλευτη.
Ομολογώ ότι μού προκάλεσε μεγάλη απογοήτευση τό επίπεδο τού δημόσιου
διαλόγου γιά τά μέτρα. 'Εγιναν πολλές συζητήσεις στήν τηλεόραση ("Μέ
Ανοιχτά Χαρτιά"). Ο Σημίτης ήταν ομολογουμένως ο πιό σοβαρός από
όλους, καί η σεμνότητά του καί η σοβαρότητα μέ τήν οποία αντιμετώπισε
τό θέμα ήταν ευχάριστη έκπληξη. Τή μεγαλύτερη απογοήτευση μού
προκάλεσε η αντιμετώπιση τού όλου θέματος από τό ΚΚΕ. Τή στιγμή πού ο
ίδιος ο Γκορμπατσώφ αναγνώριζε ότι η αύξηση τής παραγωγικότητας είναι
ο μόνος τρόπος νά βγεί η οικονομία τής ΕΣΣΔ από τό τέλμα, καί τή
στιγμή πού στήν Κίνα κατάλαβαν ότι χωρίς ιδιωτική πρωτοβουλία δέν θά
'τρωγαν ποτέ άλλο φαϊ εκτός από ρύζι, είναι κάπως αστείο νά βγαίνει τό
ΚΚΕ καί νά εξυμνεί τήν εξαγορά τών Ναυπηγείων τού Σκαραμαγκά από τό
κράτος σάν "νίκη τών εργαζομένων" καί νά ξιφουλκεί γιά "νέους αγώνες
γιά λιγότερες ώρες εργασίας". Είναι δέ προσβλητικό γιά τή νοημοσύνη
τού κοινού ανθρώπου, ότι τή στιγμή πού οι αυτοκινητοβιομηχανίες τής
ΕΣΣΔ, τής Γιουγκοσλαβίας καί τής Πολωνίας φτιάχτηκαν σέ μεγάλο ποσοστό
από τή FIAT (η Γιουγκοσλαβία μάλιστα εξάγει τώρα τό YUGO καί στήν
Αμερική - καί τό YUGO είναι δικό τους design), τό ΚΚΕ επιμένει ότι
οποιαδήποτε σύμβαση μέ πολυεθνικές ισοδυναμεί μέ ύπουλο ξεπούλημα στήν
ξένη καί ντόπια πλουτοκρατία καί τά μονοπώλια.
Ξέφυγα (ως συνήθως) από τό κύριο θέμα, πού είναι τά οικονομικά μέτρα
τού Οκτωβρίου. 'Ελεγα λοιπόν ότι τά μέτρα αυτά ήταν ημίμετρα, καί ότι
ο Παπανδρέου ομολογουμένως έχασε μεγάλη ευκαιρία γιά νά βάλει τάξη
στήν οικονομία. 'Ενα χρόνο μετά από τά μέτρα, πολύ λίγη πρόοδος
σημειώθηκε στό ισοζύγιο πληρωμών (κι'αυτή οφείλεται αποκλειστικά
σχεδόν στήν εξαιρετικά καλή τύχη πού είχαμε καί πέσανε οι τιμές τού
πετρελαίου). Κάτι γίνεται με τίς εξαγωγές, αλλά λίγα πράματα. Τό
βασικό πρόβλημα, δηλαδή η βελτίωση τής παραγωγικότητας, εξακολουθεί νά
υπάρχει. Τά μέτρα τού Οκτώβρη 85 ήταν κατά τή γνώμη μου ό,τι μιά
ασπιρίνη σέ κάποιον πού πάσχει από καρκίνο. Τό νούμερο 15% (υποτίμηση)
ήταν προφανώς πολιτικός συμβιβασμός. Ο,τιδήποτε λιγώτερο θά
ισοδυναμούσε μέ τό μηδέν, καί ο,τιδήποτε περισσότερο θά 'ταν πλήγμα
γιά τήν υπόληψη τού εθνικού μας νομίσματος. Κατά τή γνώμη μου, καί
μετά τήν υποτίμηση, η δραχμή παραμένει υπερτιμημένη (αυτό συμβαίνει
εξ' ορισμού όταν τό ισοζύγιο πληρωμών εμφανίζει έλλειμμα). Καί τολμώ
νά διακινδυνέψω τήν πρόβλεψη ότι η δραχμή θά υποτιμηθεί εκ νέου, καί
μάλιστα αρκετά σύντομα (ημερομηνία πρόβλεψης Οκτώβρης 86).
'Αν ο περιορισμός τών εισαγωγών ήταν ένας από τούς στόχους τών μέτρων,
βραχυπρόθεσμα έγινε ακριβώς τό αντίθετο. Τό "σύνδρομο τής κατοχής"
κατέλαβε αιφνίδια τούς πάντες καί τά πάντα, καί η αγορά οργίασε.
'Ανθρωποι πλακώσανε μπουλουκηδόν στά σούπερ-μάρκετ γιά νά προλάβουνε
νά πάρουνε μέ τίς κάσες τό ουίσκυ. 'Ανθρωποι αγοράζανε δύο-δύο καί
τρείς-τρείς τίς τηλεοράσεις καί τά βίντεο. 'Oλα τά αυτοκίνητα
εξαφανίστηκαν από τίς βιτρίνες. Η πρώτη μου αντίδραση ήταν νά
αναρωτηθώ πού έβρισκε ο κόσμος τόσα λεφτά. Πάντα αναρωτιόμουνα πού
βρίσκει ο κόσμος τόσα λεφτά στήν Ελλάδα ώστε νά ζεί όπως ζεί. 'Αν ένα
βίντεο κάνει 150 μέ 200.000 δραχμές (στήν Αμερική κάνει 250 μέ 350
δολλάρια, δηλ 40.000 -55.000 δρχ.) καί τό φτηνότερο αυτοκίνητο 1
εκατομμύριο, πώς γίνεται νά 'χει όλος ο κόσμος βίντεο, καί τό 20%
τών αυτοκινήτων στήν Αθήνα νά 'ναι BMW; (τό
"μικρό" 316 τών 1600 CC έκανε περί τά 2,5 εκ. τό φθινόπωρο τού 85).
Προφανώς αυτό δέν γίνεται άν τό μόνο εισόδημα κάποιου είναι ο μισθός
του, είτε από τό δημόσιο, είτε από ιδιωτική εταιρεία. Επομένως;
'Αλλη εξήγηση είναι τό ότι πολύς κόσμος
έχει 2 ή 3 δουλειές (ένας παλιός μου φίλος από τή Βοστώνη "εργάζεται"
στό Υπουργείο Προεδρίας μέχρι τίς 2 μμ καί μετά δουλεύει στό
εστιατόριό του τό βράδυ). 'Αλλη εξήγηση τέλος είναι η παραοικονομία.
Πολλά έχουν λεχθεί γιά τό μέγεθος τής Ελληνικής Παραοικονομίας
(μερικοί τό τοποθετούν στό ίδιο επίπεδο μέ αυτό τής κανονικής
οικονομίας). Παραοικονομία είναι η οποιαδήποτε οικονομική
δραστηριότητα η οποία διαφεύγει τό σύστημα αγορανομικού ελέγχου,
φορολογίας, τιμών, δασμών, γενικά νόμων τού κράτους, καί τό προϊόν τής
οποίας γενικά δέν δηλώνεται στήν εφορία σάν εισόδημα. Ο υδραυλικός
π.χ. πού θά 'ρθει στό σπίτι νά φτιάξει τό καζανάκι ανήκει στήν
παραοικονομία. Μή δίνοντας απόδειξη γιά τά λεφτά πού παίρνει, ξεφεύγει
από τήν εφορία. 'Ενας γιατρός πού δέν δίνει απόδειξη (καί ποιός
δίνει!) ανήκει ομοίως στήν παραοικονομία. Μιά συντηρητική εκτίμηση τού
εισοδήματος ενός γιατρού πού ειδικεύεται στίς εκτρώσεις (πού είναι
παράνομες) είναι περί τά 2 εκατομμύρια δρχ. τό μήνα, αφορολόγητα. Ο
γιατρός αυτός μπορεί νά δηλώνει ετήσιο εισόδημα στήν εφορία 200.000
δρχ. Μά τότε, ποιοί πληρώνουν φόρους;
Φόρους πληρώνουν (από αυτούς πού δέν μπορούν νά μήν υποβάλουν
φορολογική δήλωση) όσοι δέν μπορούν νά υποβάλουν ανειλικρινή δήλωση,
δηλαδή οι μισθωτοί, συνταξιούχοι, κ.λ.π. Καί φυσικά, όσοι είτε από
τιμιότητα, είτε από φόβο, υποβάλλουν ειλικρινή δήλωση γιατί έτσι
πρέπει. Πάντως, τό ποσοστό αυτών πού πληρώνουν τούς φόρους πού
αναλογούν στό πραγματικό τους εισόδημα στήν Ελλάδα είναι πολύ χαημηλό.
Οι υπόλοιποι, είτε δέν υποβάλλουν καθόλου δήλωση (παράνομα ή όχι -
π.χ. αγρότες), είτε δηλώνουν πολύ λιγώτερα από όσα βγάζουν. Καί αυτό,
παρ' όλα τά μέτρα "πατάξης" τής φοροδιαφυγής, π.χ. "τεκμήρια"
εισοδήματος (άν έχεις αυτοκίνητο, κ.λ.π.).
Τό ΠΑΣΟΚ εισήγαγε ένα σύστημα σύμφωνα μέ τό οποίο η "αξία" ενός
ακινήτου υπολογίζεται μονοσήμαντα από διάφορους παράγοντες, όπως η
θέση, τό εμβαδόν, κ.λ.π. Τό σύστημα αυτό έχει τό πλεονέκτημα ότι
αφαιρεί τό παζάρεμα μεταξύ πολίτη καί εφοριακού, καί ίσως μ' αυτό τό
σκεπτικό υιοθετήθηκε. Τό μειονέκτημα βέβαια είναι ότι η αξία πού
προσδιορίζεται έτσι μπορεί νά μήν έχει καμμία σχέση μέ τήν πραγματική
αξία τού ακινήτου. Συμπερασματικά, καί παρ' όλο ότι δέν είμαι ειδικός
στά φορολογικά, από όσα (λίγα) είδα καί έζησα, νομίζω ότι τό
φορολογικό σύστημα στήν Ελλάδα είναι χαώδες, άδικο, καί καθρέφτης τής
γενικής κατάστασης τής χώρας.
Ο έντονος καταναλωτισμός καί η τάση γιά φιγούρα μού έκαναν πολύ μεγάλη
εντύπωση, γιατί νομίζω ότι καί τά 2 αυξήθηκαν σημαντικά στήν Ελλάδα τά
τελευταία χρόνια. Βέβαια, άν τά λεφτά σου δέν μπορείς νά τά επενδύσεις
κάπου, αναγκαστικά θά τά φάς. Η διαφορά μεταξύ Αμερικής καί Ελλάδας
όσον αφορά ευκαιρίες γιά επένδυση είναι σάν τή μέρα μέ τή νύχτα.
Χρηματιστήριο ουσιαστικά δέν υπάρχει. Οι μετοχές συνέχεια πέφτουν. Η
παραδοσιακή επένδυση στήν Ελλάδα (ακίνητα, οικόπεδα, πολυκατοικίες)
δέν αποδίδει πιά όσο άλλοτε (ίσως καί καθόλου). Τά πραγματικά επιτόκια
καταθέσεων (ονομαστικά μείον πληθωρισμός) είναι αρνητικά, άρα δέν
συμφέρει νά 'χεις τά λεφτά σου στήν Τράπεζα. Επομένως, άπαξ καί "μιά
ζωή τήν έχουμε", καί άπαξ καί δέν είναι σίγουρο ότι αύριο θάχουμε όσα
λεφτά έχουμε τώρα (μπορεί νά μήν έχουμε καί καθόλου), άς φροντίσουμε
τουλάχιστο νά τά φάμε τώρα. Αυτό τό "μιά ζωή τήν έχουμε" τό άκουσα
πολλές φορές. Μιά ζωή τήν έχουμε, νά μήν πάρουμε ένα BMW; Μιά ζωή τήν
έχουμε νά μήν πάρουμε ένα σινιέ πουκάμισο; ('Αν δέν έχεις σινιέ
πουκάμισο ή γραβάτα, τήν σήμερον ημέραν στήν Ελλάδα, δέν θεωρείσαι
άνθρωπος).
Ο καταναλωτισμός καλύπτει όλες τίς πτυχές τής κοινωνίας. Παρ' όλον ότι
οι τιμές τών ηλεκτρονικών ειδών είναι απλησίαστες, ένας νορμάλ
άνθρωπος πρέπει νά 'χει βίντεο (καί μάλιστα δύο). Τά καταστήματα
πώλησης καί ενοικίασης κασετών βίντεο (τά κοινώς λεγόμενα βίντεο
κλάμπ) είναι τόσα πολλά, όσα σχεδόν τά περίπτερα. Τό στερεοφωνικό
συστημα τού αυτοκινήτου σου πρέπει νά 'ναι επίσης "state-of-the-art".
Επίσης, τό αυτοκίνητό σου πρέπει νά 'χει αεροτομή (spoiler) στό
πόρτ-μπαγκάζ (ακόμα καί άν έχεις Citroen Visa). Αλλοιώς, δέν θεωρείσαι
άνθρωπος. Ειδικά μέ τά βίντεο, ό κόσμος έχει πάθει αμόκ. 'Οταν πέρναγα
τελωνείο στήν Πάτρα μέ τό αυτοκίνητο, μέ ρώτησε ο τελωνειακός δύο
φορές άν έφερνα βίντεο. Τό σινεμά σιγά-σιγά εκτοπίζεται από τή θέση
πού είχε, καί τή θέση του παίρνει τό βίντεο. Θεωρώ τόν εαυτό μου
τουλάχιστο περίεργο, μιά καί δέν έχω βίντεο ούτε στήν Ελλάδα, ούτε
στήν Αμερική.
Μιά άλλη πτυχή τού καταναλωτισμού είναι τό φαί. Ο αριθμός τών
εστιατορίων στήν Αθήνα είναι τεράστιος. Τό ίδιο καί η ποικιλία. Ο
κόσμος τρώει μετά μανίας. Σούπερ-μάρκετ σάν τού Βασιλόπουλου έχουν
"καί τού πουλιού τό γάλα". 'Ολα αυτά είναι πράγματι πολύ ευχάριστα,
γιατί μόλις μερικές δεκάδες χρόνια πρίν, πολύς κόσμος στήν Ελλάδα
πεινούσε. Τώρα όχι μόνο δέν πεινάει, αλλά τρώει καλά.
Κοντά στό φαί, πάει καί η διασκέδαση. Εκτός από τά παραδοσιακά
μπουζουξίδικα (σκυλάδικα καί μή), τίς μπουάτ, ντισκοτέκ κ.λ.π., τά
τελευταία χρόνια εμφανίστηκαν καί άλλα φρούτα, όπως pubs, piano bars,
καί τά τοιαύτα. Ο πολιτισμός έφτασε καί στήν Ελλάδα. Πήγα μερικές
φορές σέ διάφορες ντισκοτέκ, καί παρ' όλον ότι (προς Θεού), δέν είμαι
ειδικός, μπορώ νά πώ ότι από πλευράς ντισκοτέκ, η Ελλάδα σκίζει. Στήν
Αθήνα υπάρχουν καλύτερες ντισκοτέκ από ότι στή Βοστώνη. Πήγα ως καί
στό περιβόητο "9+9" όπου πηγαίνει όλη η αφρόκρεμα τής Αθηναϊκής
νεολαίας. Ο μπράβος στήν πόρτα δέν ήθελε νά μάς μπάσει, αλλά τελικά
πήρε γενναιόδωρο πουρμπουάρ από κάποιο τόν οποίον ήξερε καί μάς
έμπασε. Τό ποτό 650 δρχ. Αισθάνθηκα ασήμαντο πρόσωπο μπροστά στούς
"υπέροχους ανθρώπους" πού έβλεπα νά λικνίζονται στούς ρυθμούς τής
disco. Οι άνθρωποι αυτοί, οι περισσότεροι νεότεροι από μένα, φαινότανε
νά 'ναι πράγματι ευτυχισμένοι. Μετά τήν disco ο κόσμος συνήθως παέι
γιά πατσά σέ ένα από τά άπειρα πατσατζίδικα πού έχουν κατακλύσει τήν
Αθήνα. 'Ακουσα δε ότι η τελευταία μόδα είναι τό "breakfast", είτε σέ
σπίτι, είτε σέ κέντρο, μετά τή βραδυνή διασκέδαση.
Τι γίνεται όμως μέ πιό "κουλτουριάρικες" μορφές διασκέδασης π.χ.
θέατρο, μουσική, κ.λ.π.; 'Οταν έφτασα στήν Ελλάδα τό καλοκαίρι τού
1985, η Αθήνα είχε μόλις ανακηρυχθεί "πολιτιστική πρωτεύουσα τής
Ευρώπης". 'Εγιναν διάφορες τελετές, ως καί ο Mitterand ήρθε καί έβγαλε
λόγο στήν Ακρόπολη, δίπλα στό Σαρτζετάκη (επακολούθησε τσιμπούσι τών
επισήμων στή Στοά τού Αττάλου, όπου έπεσε ξύλο γιατί όλοι όρμησαν νά
φάνε ενώ είχαν καλέσει λίγους). Η Μελίνα επίσης διοργάνωσε διάφορες
εκδηλώσεις ανά τήν Ελλάδα. Παρ' όλα αυτά, η πολιτιστική ζωή στήν
Ελλάδα είναι πάρα πολύ φτωχή. Είναι αστείο νά μήν υπάρχει ακόμα ούτε
Συμφωνική / Φιλαρμονική ορχήστρα, ούτε αίθουσα ειδική γιά συναυλίες.
Ξεκίνησαν πρίν μερικά χρόνια νά φτιάζουν ένα μέγαρο γιά τέτοιο σκοπό
(κοντά στήν Αμερ. Πρεσβεία) αλλά είναι ακόμα γιαπί γιατί τούς
τέλειωσαν τά λεφτά.
Γενικά, όπως έλεγε καί κάποιος φίλος μου, υπάρχει μιά γενική
"πολιτιστική χλαπάτσα". Θέατρα υπάρχουν, αλλά ο κόσμος δέν
ενδιαφέρεται γιά σοβαρά έργα. Αντίθετα, τό ενδιαφέρον τού κόσμου
στρέφεται περισσότερο πρός τίς επιθεωρήσεις. Από τούς τίτλους τών
διαφόρων επιθεωρήσεων μπορεί νά συλλάβει κανείς πολύ εύκολα τό
πολιτιστικό επίπεδο τού θεάτρου στήν Ελλάδα. 'Ετσι τό 1985 είδα
τίτλους όπως "Χαρισέ μου τό γουνάκι σου "(!), "Μπλέξαμε τά μπούτια
μας", καί "Ανδρέα Ζαπάτα, βίβα πατάτα". Τέτοια αρέσουν στόν κόσμο.
Η κατάσταση στήν τηλεόραση είναι παρομοίως χάλια. Πού καί πού φέρνουν
κάποιο καλό έργο, αλλά η πλειοψηφία τών εκπομπών κυριολεκτικά δέν
βλέπεται. Πιό ανεκδιήγητη είναι η ΕΡΤ 2, όπου Ποτέ δέν είναι οι
εκπομπές στήν ώρα τους (τουλάχιστον η ΕΡΤ 1 τό 'χει ξεπεράσει αυτό).
Τίς ειδήσεις διαβάζουν εκφωνητές χωρίς άρθρωση, βλοσυροί καί κακοί.
Είμαστε ουραγοί. Ακολουθούμε τυφλά τά όσα συμβαίνουν γύρω μας, χωρίς
προσπάθεια νά γίνουμε ηγέτες, έστω καί σέ κάποια στενή περιοχή. Είμαι
σίγουρος ότι οι αρχαίοι ημών πρόγονοι (τούς οποίους ανεβάζουμε,
κατεβάζουμε καί λιβανίζουμε συνέχεια) θά ένοιωθαν μεγάλη ντροπή γιά τό
κατάντημα τής Ελλάδας σήμερα. Βέβαια, άν συγκρίνει κανείς τή σημερινή
Ελλάδα μέ τήν Ελλάδα μετά τό τέλος τού πολέμου, θά μείνει κατάπληκτος
από τήν εξέλιξη, τήν πρόοδο, τήν ευημερία. 'Εχει όμως νόημα μιά τέτοια
σύγκριση; Καί ναί καί όχι. Ναί, γιά νά θυμίζει πότε-πότε από πού
ξεκινήσαμε καί πού είμαστε. 'Οχι, γιατί αγνοεί τό πού στεκόμαστε εν
σχέσει μέ τά άλλα κράτη. Η Γερμανία, π.χ. μετά τό τέλος τού Β'
παγκοσμίου πολέμου, ήταν ισοπεδωμένη, καί είχε χάσει καί τόν πόλεμο.
'Ομως σήμερα, εμάς, τούς νικητές, μάς σκίζει σέ όλους τούς τομείς (καί
η Δυτική καί η Ανατολική). Βέβαια, πέσανε πολλά λεφτά, κυρίως από τούς
Αμερικάνους. 'Ομως, δουλέψανε σκληρά καί οι ίδιοι. Τό επιχείρημα ότι η
Ελλάδα είναι χώρα φτωχή, χωρίς πόρους, κ.λ.π., είναι φούμαρα. Γιατί,
δηλαδή, η Ιαπωνία πού εισάγει όλες τίς πρώτες της ύλες, πώς τά
κατάφερε (καί αυτή ηττημένη στόν πόλεμο); Τό επιχείρημα ότι τήν
έφτιαξαν οι Αμερικάνοι μπορεί νά 'χει κάποιο νόημα, όμως τώρα η
Ιαπωνία είναι ο υπ' αριθμόν ένα ανταγωνιστής τής Αμερικάνικης
οικονομίας. Θά μπορούσε νά γίνει αυτό μέ τήν Ελλάδα; Δέν νομίζω. Δέν
νομίζω νά 'ναι στή φύση τού 'Ελληνα η σκληρή δουλειά καί οι θυσίες.
Δέν λέω ότι πρέπει νά είναι, όμως άν προτιμάμε τή διασκέδαση καί τό
καφενείο (εξ ού καί η έκφραση "καρεκλοκένταυρος" = μισός άνθρωπος καί
μισός καρέκλα), θά πρέπει νά υποστούμε τίς συνέπειες. Η επιλογή είναι
δική μας.
Η άνοδος τού ΠΑΣΟΚ στήν εξουσία συνοδεύτηκε από διάφορα μέτρα γιά τή
μετατροπή τής Ελλάδας σέ "κράτος-πρόνοια". 'Οχι ότι δέν ήταν δηλαδή
κράτος πρόνοια πρίν, ούτε βέβαια ότι έγινε 100% κράτος - πρόνοια μετά.
Η Ελλάδα ήταν καί εξακολουθεί νά είναι ένας ερμαφρόδιτος συνδυασμός
σοσιαλισμού καί καπιταλισμού, χωρίς νά 'ναι ούτε τό ένα, ούτε τό άλλο.
Πώς μπορεί νά 'ναι πράγματι "κράτος-πρόνοια" όταν τό επίπεδο τής
δημόσιας ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης έχει τά χάλια πού έχει; Τό
ΠΑΣΟΚ εισήγαγε τό Εθνικό Σύστημα Υγείας (ΕΣΥ), πού υποτίθεται ότι θά
φτιάξει τήν κατάσταση, αλλά δέν νομίζω ότι υπάρχουν πολλά-πολλά
περιθώρια αισιοδοξίας. Από τήν άλλη μεριά, ούτε καπιταλισμός μπορεί νά
χαρακτηριστεί τό σύστημα πού έχουμε, άπαξ καί η πλειοψηφία τών
Τραπεζών ελέγχεται άμεσα από τό Κράτος, όλες οι εταιρείες παροχής
υπηρεσιών όπως ΔΕΗ, ΟΤΕ, ΕΛΤΑ, ΕΡΤ κ.λ.π. ανήκουν στό δημόσιο, καί
αγορά κεφαλαίου ουσιαστικά δέν υπάρχει. 'Ολες οι "στρατηγικές"
βιομηχανίες καί υπηρεσίες ελέγχονται από τό Κράτος. Η Ανώτατη Παιδεία
επίσης. Ξένα Πανεπιστήμια απαγορεύεται διά νόμου νά υπάρχουν καί νά
δίνουν ανώτατα πτυχία. Ιδιωτικά Ελληνικά Πανεπιστήμια επίσης
απαγορεύεται νά υπάρχουν. Γιά τά υπόλοιπα, τί νά πεί κανείς. Φαίνεται
πάντως ότι τό ΠΑΣΟΚ κατάλαβε ότι τό νά ανήκει μιά επιχείρηση στό
κράτος δέν είναι αναγκαστικά καλό, ούτε γιά τήν επιχείρηση, ούτε γιά
τό κράτος. Π.χ. τά "Ελληνικά Ναυπηγεία" (Σκαραμαγκά) αγοράστηκαν από
τό κράτος έναντι 14 εκ. δολλαρίων, μετά από σκληρούς αγώνες τών
εργαζομένων σ' αυτά γι' αυτό τό σκοπό. Καί τί έγινε δηλαδή; Απλώς η
ζημιά τών 10 εκ. δραχμών τήν ημέρα μεταβιβάστηκε από τόν κ. Νιάρχο
στόν 'Ελληνα φορολογούμενο. Εγώ προσωπικά δέν βλέπω γιατί ο 'Ελληνας
φορολογούμενος θά πρέπει νά πληρώνει μιά τέτοια ζημιά στόν αιώνα τόν
άπαντα. 'Αν οι εργαζόμενοι σέ μιά επιχείρηση θέλουν συμμετοχή στά
κέρδη της (καί νομίζω ότι πρέπει νά έχουν, γιατί έτσι καί μόνο έτσι θά
αυξηθεί η παραγωγικότητα), τότε θά πρέπει οπωσδήποτε νά 'χουν καί
κάποια συμμετοχή καί στίς ζημιές. Η νοοτροπία ότι τίς ζημιές θά τίς
επιδοτεί εσαεί ο 'Ελληνας φορολογούμενος θά πρέπει κάποτε νά αλλάξει.
Ποιός όμως δίνει λογαριασμό στόν 'Ελληνα φορολογούμενο; Είναι πράγματι
κυρίαρχος τής μοίρας του; Είναι καί δέν είναι. Είναι, γιατί κάθε 4
χρόνια μπορεί νά διαλέξει ποιός θά τόν κυβερνήσει γιά 4 χρόνια (παρ'
όλον ότι η επιλογή πού τού παρουσιάζεται είναι φτωχή). Δέν είναι,
γιατί άπαξ καί βγεί αυτοδύναμη κυβέρνηση, έληξε η υπόθεση. Η
αντιπολίτευση τό μόνο πού μπορεί νά κάνει είναι νά φωνάζει, εντός καί
εκτός Βουλής, νά οργανώνει απεργίες καί διαδηλώσεις, καί γενικά νά
επηρεάζει τόν κόσμο γιά τίς επόμενες εκλογές. 'Αλλο τίποτε δέν μπορεί
νά κάνει, άν η κυβέρνηση έχει αυτοδύναμη πλειοψηφία. Στήν Ελλάδα
αντίθετα μέ άλλες χώρες (όπως π.χ. στήν Αμερική) άν ένας βουλευτής
ενός κόμματος παρεκκλίνει κάπως από τή γραμμή τού κόμματος, τότε
"θέτει εαυτόν εκτός κόμματος". 'Ετσι, ο ρόλος τής Βουλής σέ περίπτωση
αυτοδύναμης κυβερνητικής πλειοψηφίας είναι καθαρά διακοσμητικός. Η
εκτελεστική εξουσία σέ τέτοια περίπτωση είναι ουσιαστικά ταυτόσημη μέ
τή νομοθετική. Δέν έχουμε κοινοβουλευτική δημοκρατία, αλλά
κοινοβουλευτική δικτατορία, όπου τά πάντα καθορίζονται από τό κυβερνών
κόμμα, δηλαδή από τόν αρχηγό του.
30 YEARS LATER, THE PARTY IS OVER